Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 wzór 28

Józef Piłsudski przejął z rąk Rady Regencyjnej władzę nad odradzającym się Wojskiem Polskim 11 listopada 1918 roku. Ten dzień kończył również I wojnę światową, która przyniosła Polsce wolność po 123 latach zaborów. Działania zbrojne, o ugruntowanie niepodległości i granice odrodzonego państwa, toczyły się jednak nadal. Od 1 listopada 1918 roku trwały walki polsko-ukraińskie o Lwów, 27 grudnia wybuchło w Poznaniu powstanie wielkopolskie, lata 1919-1921 przyniosły trzy powstania śląskie oraz wojnę polsko-bolszewicką zakończoną podpisaniem traktatu pokojowego w Rydze 18 marca 1921 roku.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 21 września 1928 roku ustanawiało medal dla żołnierzy i cywilów biorących udział w wojnie i walkach o granice w latach 1918-1921. Nadano mu okrągły kształt. Awers przedstawiał godło państwowe wzór 27 z Krzyżem Orderu Virtuti Militari zawieszonym na piersiach orła oraz datami –1918 1921 – po bokach, nad szponami. Na rewersie umieszczono wieniec dębowy, który okalał trzywierszowy napis znajdujący się w polu centralnym: POLSKA SWEMU OBROŃCY.

Medal wieszano na wstążce o szerokości 37 mm, której barwy nawiązywały do wstążki orderu Virtuti Militari oraz Krzyża Walecznych. Przysługiwał tym, którzy w okresie od 1 listopada 1918 r. do 18 marca 1921 r.:

jako wojskowi polegli lub zostali ranni, zmarli z powodu choroby nabytej w polu lub podczas niesienia pomocy sanitarnej innym żołnierzom, służyli w formacjach liniowych w polu co najmniej przez trzy miesiące, jako ochotnicy służyli w formacjach liniowych trzy miesiące lub co najmniej przez pięć miesięcy byli w służbie czynnej;
jako cywile współdziałali z wojskiem w polu, polegli, zostali ranni lub zmarli wskutek choroby nabytej podczas współdziałania z wojskiem, nieśli żołnierzom pomoc medyczną lub duchową, co najmniej przez pięć miesięcy współdziałali z wojskiem; co najmniej przez dziewięć miesięcy nieśli pomoc sanitarną żołnierzom w kraju lub zabezpieczali mienie wojskowe w kraju we współdziałaniu z wojskiem;
jako cudzoziemcy współdziałali z wojskiem w polu.

Medal nadawał minister spraw wojskowych.
Prezentowany egzemplarz należał do Grzegorza Axentowicza, absolwenta prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, dyrektora Izby Rzemieślniczej w Kielcach w latach 30. XX w.

Oprac. Paweł Grzesik