Miechovia Sive Promptvarium Antiqvitatum Monasterij Miechouiensis
Miechovia Sive Promptvarium Antiqvitatum Monasterij MiechouiensisSamuel Nakielski (1584-1652)
Miechovia Sive Promptvarium Antiqvitatum Monasterij Miechouiensis
Cracoviæ 1634[i.e. 1646]
30 x 19 cm
MNKI/MBM/26084

 

Starodruk poświęcony został dziejom zakonu bożogrobców w Polsce 1163-1646 ze szczególnym uwzględnieniem historii konwentu miechowskiego.

Zakon bożogrobców powstał w XI wieku. Założony przez Gotfryda de Bouillon na fali wypraw krzyżowych miał za zadanie obronę i rozwój kultu Grobu Chrystusa w Jerozolimie. Do Polski bożogrobców z Ziemi Świętej sprowadził Jaksa z Miechowa, który dał im, jako uposażenie Miechów (stąd miechowici). Bożogrobcy polscy brali żywy udział w życiu politycznym i społecznym kraju. Zakładali i utrzymywali szkółki parafialne, przytułki dla ubogich, szpitale. Przyczynili się również do spopularyzowania zwyczaju strojenia wielkanocnych grobów Pańskich.

Miechovia Sive Promptvarium Antiqvitatum Monasterij MiechouiensisSamuel Nakielski (1584-1652) autor opisywanego starodruku był prepozytem kościoła św. Jadwigi w Krakowie, należącego do bożogrobców miechowskich. Równolegle zajmował się porządkowaniem archiwum zakonnego i biblioteki w Miechowie, gdzie przeniósł się na stałe w 1647 roku. Z zainteresowania historią zakonu zrodziły się jego prace naukowe. Do najważniejszych należy zbiór tekstów brewiarzowych (całodzienna modlitwa zakonu), historia bożogrobców do 1163 Sepulchri Domini Hierosolymitani, Cracoviae 1625. W ostatniej swojej pracy Miechovia… opierając się o bogaty materiał źródłowy oprócz historii konwentu, umieścił treść wielu dokumentów związanych z zakonem.

Dzieło wydane zostało w oficynie krakowskiej Franciszka Cezarego działającej pod jego firmą w latach 1616-1651. Data wydania (1634) zawarta na stronie tytułowej nie odpowiada ustalonej na podstawie treści druku (1646).

Uwagę przyciąga strona tytułowa dzieła wykonana drukiem dwukolorowym, ujęta w ozdobną bordiurę. Na jej odwrocie widnieje herb Pomian Łubieńskich w drzeworycie. Prepozyt generalny klasztoru miechowskiego Maciej Łubieński był przyjacielem autora pracy i to on głównie przyczynił się do rozpoczęcia przez Nakielskiego pracy naukowej, za co autor podziękował dedykacją "Jllvstrissimo Ac Reverendissimo In Christo Domino D. Matthiae Łvbienski, Episcopo Vladislavien. Et Pomeraniae...".

Tekst starodruku opatrzony został herbami poszczególnych prepozytów miechowskich, które wykonano techniką drzeworytu. Każdy rozdział zaczyna się ozdobnym inicjałem ornamentowym a kończy finalikiem.

Miechovia Sive Promptvarium Antiqvitatum Monasterij MiechouiensisEgzemplarz znajdujący się w zbiorach biblioteki ma prawdopodobnie oprawę skórzaną wtórną. Blok książki dobrze związany, pierwsze karty zabrudzone, zaplamione, bibulaste, pozostałe w niezłym stanie.

Z zapisów proweniencyjnych wynika, że książka należała do księdza Michała Stawińskiego, o czym świadczy wpis rękopiśmienny, a następnie księdza Jana Kryszkiera (1817-1882), profesora seminarium kieleckiego, o czym informuje pieczątka prostokątna z napisem X. J. Kryszkier umieszczona na stronie tytułowej. Do zbiorów biblioteki Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego podarowana została przez Bolesława Markowskiego (1868-1936), prawnika, wiceministra skarbu RP.

Opracowała: Bogusława Skrzypczak

Powrót