Kielczanin. Bliźniaczy brat malarza Stanisława (1902-1967), absolwent kieleckiego Gimnazjum im. Śniadeckich. W latach 1924-1929 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie (późniejsza ASP) w pracowniach: Miłosza i Jerzego Kotarbińskich, Tadeusza Pruszkowskiego, Kazimierza Bartłomiejczyka i Jana Gardowskiego oraz studium witrażowym Mieczysława Kotarbińskiego. Ukończył też wyższy kurs pedagogiczny. W czasie studiów był 11 razy nagradzany za rysunek, malarstwo i grafikę artystyczną.

Po studiach osiadł w Kielcach, poświęcił się pracy pedagogicznej jako nauczyciel rysunków w szkołach średnich Kielc – Gimnazjum Żydowskim, w okresie okupacji w Szkole Handlowej, od 1945 w założonej przez malarza Henryka Czarneckiego Wojewódzkiej Szkole Rzemiosł Artystycznych (obecny Zespół Państwowych Szkół Plastycznych im. Józefa Szermentowskiego). Wraz z bratem uczestniczył w życiu artystycznym Kielc, był aktywnym członkiem sekcji plastycznej przedwojennego Świętokrzyskiego Towarzystwa Miłośników Sztuki (1921-1939), współzałożycielem kieleckiego Związku Polskich Artystów Plastyków (prezesem w latach 1952-1955).

Muzeum Świętokrzyskie w 1956 roku zorganizowało wystawę pośmiertną artysty, a wdowa po nim Anna Narzymska-Prauss podarowała Muzeum około 700 jego prac.

Ryszard Prauss to malarz i rysownik tradycyjny, specjalizujący się głównie w akwareli, ołówku i kredce, rzadziej węglu. Także ilustrator, m.in. Wyboru bajek Gotholda Ephraima Lessinga, z serii Biblioteki Książek Różowych i Błękitnych, z 1929 roku. Jego ulubione tematy to weduty, głównie polska architektura rekonstruowana, na poziomie porównywalnym z klasycznymi już kompozycjami Stanisława Noakowskiego, sceny z historii Polski, w tym z czasów II wojny światowej, w dużej części w oparciu o osobiste doświadczenia, o wiele rzadziej pejzaż.

Jeden z najlepszych przykładów fantazyjno-kompozytowej architektury Praussa, w tym przypadku opartej na niemieckich wodociągowych wieżach ciśnień z przełomu XIX i XX wieku (dla porównania wieża przy Al. Wiśniowej i Brochowie we Wrocławiu), stylowo eklektycznych łączących elementy neogotyckie, neoromańskie i secesyjne. Prauss preferował fantazje oparte na architekturze zachodniej Polski, najbardziej upodobał sobie śląską i pomorską, w efekcie powstawały weduty lub fragmenty wielkiej architektury albo w typie topograficznym w oparciu o bogatą tradycję europejską takich przedstawień albo bajkowym jak z baśni braci Grimm.

Bibl.: Sztuka Kielecczyzny po 1945 roku ze zbiorów Muzeum Narodowego i Biura Wystaw Artystycznych w Kielcach, Kielce 2005, poz. kat. 919, s. 109.

Opracowała Iwona Rajkowska