List Stefana Żeromskiego do doktora Aleksandra Januszkowskiego

List Stefana Żeromskiego do doktora Aleksandra Januszkowskiego, strona 1List Stefana Żeromskiego do doktora Aleksandra Januszkowskiego, strona 2List Stefana Żeromskiego do doktora Aleksandra Januszkowskiego
Warszawa, 24.12.1921 r.
rękopis, papier listowy, atrament czarny
16,7 x 13,2 cm
MNKi/Ż/61

 

Stefan Żeromski, jako osoba nieciesząca się dobrym zdrowiem, zmuszony był pozostawać w bliskim kontakcie z lekarzami. Znajomości te znalazły swoje odzwierciedlenie w zachowanej do dziś korespondencji. W zbiorach Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego znajduje się jeden spośród takich listów. Został napisany w roku 1921, a jego adresatem był Aleksander Januszkowski, lekarz zamieszkały wówczas w Zakopanem. Rodzina Żeromskich nie kontaktowała się z doktorem Januszkowskim zbyt często, znane są tylko dwa listy Stefana Żeromskiego kierowane do niego. Córka pisarza, Monika Żeromska, przyznała, że relacje Żeromskich i Januszkowskiego były raczej luźne, bez szczególnej zażyłości.

Doktor pochodził z Borysowa na Białorusi. Kształcił się w gimnazjum w Brześciu Litewskim, a medycynę ukończył na Uniwersytecie w Kijowie. Do Zakopanego przeprowadził się w roku 1904. Początkowo pracował w tamtejszym Domu Zdrowia, później objął posadę asystenta w sanatorium, a już jako doświadczony lekarz prowadził wolną praktykę.

List będący w zbiorach muzeum został napisany na obu stronach pojedynczego arkusika. Co ciekawe, Żeromski nie prosi o konsultacje czy pomoc w walce z chorobą. Nadawca kieruje do Januszkowskiego dość błahą prośbę o odnalezienie na strychu willi nart, które pozostały po zmarłym dwa lata wcześniej synu pisarza, Adasiu. Stefan Żeromski pragnął przekazać owe narty Hannie Mortkowiczównie, córce Jakuba Mortkowicza – wydawcy jego dzieł.

Literat wspomina w liście opiekę doktora Januszkowskiego: nie jestem zdrów tutej w Warszawie i często wspominam Szanownego Pana Doktora jako ostatnią instancję w rzeczach życia i śmierci. Niestety, odległość dzieląca Warszawę i Zakopane skutecznie uniemożliwiła częstsze konsultacje, chociaż należy pamiętać, że wspomnienie medycznych talentów Januszkowskiego można uznać za kurtuazję. W stolicy nie brakowało bowiem kompetentnych lekarzy. Z drugiej strony, inny zachowany do dziś list pisarza do doktora dotyczy właśnie interwencji medycznej, przez co można domniemywać, że Stefan Żeromski jednak wysoko cenił wiedzę i umiejętności doktora Januszkowskiego.

List został napisany czarnym atramentem, na karteczce o wymiarach 16,7 x 13,2 cm. Pismo jest pochylone w prawą stronę, mniej czytelne niż zazwyczaj.

Opracował: Tomasz Majta

 

Bibliografia:

Z. J. Adamczyk, Kilka rozproszonych listów Stefana Żeromskiego, „Przegląd humanistyczny” 1973, t. 17, nr 5, s. 159–163.

Stefan Żeromski. Kalendarz życia i twórczości, oprac. S. Eile i S. Kasztelowicz, Kraków 1976.

K. Zapałowa, Listy Stefana Żeromskiego w zbiorach kieleckiego muzeum, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 1984, t. XIII, s. 273–291.

Powrót