Zbiory online

"Portret Henryka Sienkiewicza"

Informacje o obiekcie:

Dział / Oddział:Pałacyk H. Sienkiewicza w Oblęgorku
Typ obiektu:Obraz
Datowanie:1890
Autor:Kazimierz Pochwalski (1855-1940)
Miejsce powstania lub znalezienia:Kraków
Technika:olej
Materiał:płótno
Wymiary:132x105 cm
Nr inwentarzowy:MNKi/S/205

Jeden z najlepszych i jednocześnie najpopularniejszy wizerunek Henryka Sienkiewicza. Jego autorem był przyjaciel pisarza Kazimierz Pochwalski, który autora Trylogii portretował co najmniej siedmiokrotnie. Pracę rozpoczął pod koniec 1889 r., by ją ukończyć w lipcu roku następnego. Sienkiewicz, mimo początkowych obaw, był z portretu bardzo zadowolony, co wyraził w jednym z listów w słowach: „całość przepyszna”. W 1891 r. Pochwalski otrzymał za swą pracę w Wiedniu mały złoty medal. Obraz wisiał w warszawskim gabinecie autora Trylogii, a w 1902 r. został przywieziony do Oblęgorka. Do stolicy ponownie trafił w roku 1936, kiedy obchodzono 20. rocznicę śmierci Sienkiewicza, był prezentowany w Akademii Sztuk Pięknych, a następnie zdeponowany w Zachęcie. Okres okupacji przetrwał w Muzeum Narodowym w Warszawie. Przez pewien czas wisiał w Instytucie Badań Literackich w Pałacu Staszica, gdzie został poddany pierwszej konserwacji. Po wojnie starania o powrót portretu do Oblęgorka rozpoczął syn pisarza. W chwili tworzenia muzeum stał się jednym z najbardziej pożądanych obiektów. Od rodziny Noblisty kupiono go w 1961 r. 

Na portrecie Henryk Sienkiewicz siedzi w fotelu. Jest spokojny, majestatyczny. Nieco smutna wydaje się jego twarz i ciemne znużone oczy, ale cała postać większa niż w rzeczywistości decyduje o monumentalności obrazu. Sylwetka Sienkiewicza ukazana jest prawie w całości (bez stóp). Pisarz siedzi w fotelu, zwrócony na prawo, z prawą ręką opartą o poręcz i lewą włożoną do kieszeni. Ubrany jest w szare spodnie, białą koszulę, czarną kamizelkę i czarny rozpięty żakiet. Pod białym stojącym kołnierzykiem ma zawiązany biały krawat ze złotą szpilką. Na prawej dłoni - złoty sygnet i obrączkę. Twarz 44-letniego pisarza, z wysokim już czołem i charakterestyczną bródką, nosi wyraz pewnego znużenia. Widać rysujące się kości policzkowe i cienie pod oczami. Tło stanowi ciemnoszara ściana, a w lewym dolnym rogu znajduje się fragment wielobarwnego dywanu. Fotel, na którym siedzi Sienkiewicz jest drewniany, ma wolutowo zakończone poręcze, a tapicerkę w kolorze starego złota. Siedzisko wykończone zostało rozetkowymi, gwoździami tapicerskimi i frędzlami. W lewym dolnym rogu malarz umieścił swoją sygnaturę.