Syn Jacka Malczewskiego, studiował filozofię na Uniwersytecie w Wiedniu (nie ukończywszy), zapalony narciarz, alpinista i taternik zafascynowany Zakopanem, osiadł tam od 1915, brał udział w wyprawach ratowniczych TOPRu, malarz, scenograf (m. inn. sztuk teatralnych Stanisława I. Witkiewicza), felietonista, scenarzysta i pisarz, członek grupy artystycznej Rytm, liczne pejzaże industrializowanej Polski malował na Śląsku, w Beskidach i w Górach Świętokrzyskich w ramach cyklu Reportaże malarskie z COP-u (1938). Wystawiał m .inn. wielokrotnie w Polsce, w Wenecji, Los Angeles (X Igrzyska Olimpijskie), Edynburgu, Nowym Jorku, San Francisco, Moskwie, Berlinie (XI Olimpiada), od 1942 w Kanadzie, gdzie wystawiał i sprzedawał swoje prace z wielkim powodzeniem i uznaniem traktowany już jako artysta kanadyjski, Polskę odwiedził w 1959 na zaproszenie nowego rządu (Gdynia, Warszawa, Radom, Chęciny, Kielce, Zakopane). Prace w zbiorach kilkunastu polskich muzeów narodowych i okręgowych, Muzeum Sztuki w Łodzi i kolekcjach prywatnych na całym świecie.

Pejzaż górski. Pejzaż z Poronina, 1928-1930, sygn. l.d.r: Rafał Malczewski, olej płótno, 79,5 x 100 cm, zakup, Warszawa DESA 1976, MNKi/W/351.

Bibl.: A. Oborny, Kronika Muzealna 1966, w: Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach, t. XI, Kraków 1980, s. 285, il. 19; Ethnikh Pinakothhkh Mouseio Alexandrou Soutzou, Athhna 1979, kat. 35; B. Modrzejewska, Landschaften und Genreszenen in der polnischen Malerei des 19 und 20 J. ...[Katalog wystawy Berlin 1979], Polnisches Informations- und Kulturzentrum Berlin 1979, kat. 70, il.; Polska krajina od poloviny 19. stoleti do roku 1939. Katalog, Praha 1981, kat. 29, s. 69, il.; J. Kuczyński, A. Oborny, E. Postoła, Kronika muzealna 1979-1982, w: Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach, t. XIII, Kraków-Wrocław 1984, s. 381, 385; S. Krzysztofowicz-Kozakowska, F. Stolot, Historia malarstwa polskiego, Kraków 2000, s. 359, il.; K. Nowakowska-Sito,  Stowarzyszenie Artystów Polskich RYTM 1922-1932 (katalog wystawy), Warszawa 2001, s. 385; D. Folga-Januszewska, Rafał Malczewski i mit Zakopanego, BOSZ Olszanica 2006, s. 158, 232, il. 254

Wyst.: Stała galeria MNKi od 1998. Czasowe: Polskie malarstwo pejzażowo-rodzajowe 2. poł. XIX w.-1939 ze zbiorów MNKi, Radom 1978, Berlin, Ateny 1979, Praga, Nitra 1980; Rafał Malczewski (1892-1965). Malarstwo, Muzeum Pomorza Środkowego, Słupsk 1989; Rafał Malczewski i mit Zakopanego, MN w Warszawie 2006, II pokaz Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem 2006, III MN w Krakowie 2006/2007, IV Muzeum Śląskie w Katowicach 2007; Metafora i przestrzeń. Malarstwo Jacka i Rafała Malczewskich, Muzeum Regionalne w Stalowej Woli 2011; Zbiory Muzeum Narodowego w Kielcach na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie 2017-2019.