Zbiory online
Kulawka z herbami Polski, Litwy i Wettinów
Informacje o obiekcie:
Dział / Oddział: | Rzemiosło artystyczne |
Typ obiektu: | Naczynie |
Datowanie: | poł. XVIII w. |
Autor: | Autor nieznany |
Miejsce powstania lub znalezienia: | Polska, Naliboki? Urzecze? |
Technika: | rytowanie, szlifowanie |
Materiał: | szkło bezbarwne |
Wymiary: | wys. 10,5 cm |
Nr inwentarzowy: | MNKi/R/212 |
Wytwórnia: | Huta szkła Radziwiłłów |
Naczynie bez stopy, wyoblone od spodu, nazywane jest kulawką lub kusztykiem. Jeśli powstało przez usunięcie uszkodzonej stopy, nosi miano fałszywej kulawki. Naczynia te popularne były na polskich stołach w XVIII wieku. Służyły do picia alkoholu, który - ze względu na ich konstrukcję - należało wypić od razu, a kulawkę odstawić do góry dnem. Niewielkich rozmiarów kulawka z herbami Polski, Litwy i Wettinów powstała w hucie szkła założonej w 1722 roku w Nalibokach przez Annę z Sanguszków Radziwiłłową (1676 – 1746). Radziwiłłowska manufaktura produkowała naczynia luksusowe, stołowe i podróżne, charakteryzujące się wysoką jakością wykonania. Kulawki, oprócz kielichów - fletów i kielichów wiwatowych, były nieodłącznym elementem wielu osiemnastowiecznych biesiad. Kulawka z kieleckich zbiorów ma wyoblony od spodu kształt. Zwęża się w dolnej, zakończonej półkulistą gałką części. Na dwu przeciwległych ściankach znajdują się dwa uchwyty, umożliwiające postawienie naczynia na stojaku. Kulawka dekorowana jest u dołu czaszy rzędem kulistych szlifowanych soczewek, a na spodzie gałki soczewkami o lekko ściętych na dole brzegach. Na ściankach czaszy, na wysokości uchwytów, widnieją dwa owalne medaliony, łączące się z nimi szerokimi rytymi pasami. W pierwszym z medalionów, ujętym w liście palmowe i zwieńczonym koroną królewską, znajdują się herby Rzeczpospolitej i Litwy, a pośrodku - skrzyżowane miecze Wettinów. W drugim, ujętym po bokach w panoplia, zwieńczonym koroną i z u dołu podwieszonym orderem Złotego Runa, pośrodku umieszczone zostało owalne, matowe, puste pole, przeznaczone na naklejany szklany odlew profilowego portretu. W manufakturze nalibockiej sposób dekorowania naczyń nakładkami portretowymi, pojawił się około 1728 roku.
Ekspozycja stała, Galeria Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej.