Zbiory online

Kulawka z herbami Polski, Litwy i Wettinów

Informacje o obiekcie:

Dział / Oddział:Rzemiosło artystyczne
Typ obiektu:Naczynie
Datowanie:poł. XVIII w.
Autor:Autor nieznany
Miejsce powstania lub znalezienia:Polska, Naliboki? Urzecze?
Technika:rytowanie, szlifowanie
Materiał:szkło bezbarwne
Wymiary:wys. 10,5 cm
Nr inwentarzowy:MNKi/R/212
Wytwórnia:Huta szkła Radziwiłłów

 

Naczynie bez stopy, wyoblone od spodu, nazywane jest kulawką lub kusztykiem. Jeśli powstało przez usunięcie uszkodzonej stopy, nosi miano fałszywej kulawki. Naczynia te popularne były na polskich stołach w XVIII wieku. Służyły do picia alkoholu, który - ze względu na ich konstrukcję - należało wypić od razu, a kulawkę odstawić do góry dnem. Niewielkich rozmiarów kulawka z herbami Polski, Litwy i Wettinów powstała w hucie szkła założonej w 1722 roku w Nalibokach przez Annę z Sanguszków Radziwiłłową (1676 – 1746). Radziwiłłowska manufaktura produkowała naczynia luksusowe, stołowe i podróżne, charakteryzujące się wysoką jakością wykonania. Kulawki, oprócz kielichów - fletów i kielichów wiwatowych, były nieodłącznym elementem wielu osiemnastowiecznych biesiad. Kulawka z kieleckich zbiorów ma wyoblony od spodu kształt. Zwęża się w dolnej, zakończonej półkulistą gałką części. Na dwu przeciwległych ściankach znajdują się dwa uchwyty, umożliwiające postawienie naczynia na stojaku. Kulawka dekorowana jest u dołu czaszy rzędem kulistych szlifowanych soczewek, a na spodzie gałki soczewkami o lekko ściętych na dole brzegach. Na ściankach czaszy, na wysokości uchwytów, widnieją dwa owalne medaliony, łączące się z nimi szerokimi rytymi pasami. W pierwszym z medalionów, ujętym w liście palmowe i zwieńczonym koroną królewską, znajdują się herby Rzeczpospolitej i Litwy, a pośrodku - skrzyżowane miecze Wettinów. W drugim, ujętym po bokach w panoplia, zwieńczonym koroną i z u dołu podwieszonym orderem Złotego Runa, pośrodku umieszczone zostało owalne, matowe, puste pole, przeznaczone na naklejany szklany odlew profilowego portretu. W manufakturze nalibockiej sposób dekorowania naczyń nakładkami portretowymi, pojawił się około 1728 roku.

 

Ekspozycja stała, Galeria Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej.