Zdzisław Skłodowski, Z naszych wyborczych i społeczno-politycznych stosunków

Kielce 1908
18 x 11 cm
MNKI/MBM/1375

W 1908 roku „Gazeta Kielecka” opublikowała w formie książki artykuły Zdzisława Skłodowskiego zamieszczane na łamach tejże gazety od listopada 1907 do stycznia 1908 roku.

Zdzisław Józef Skłodowski (1841–1914) był stryjem Marii Skłodowskiej-Curie (1867–1934), dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki i chemii. 7 listopada 2017 roku mija 150. rocznica jej urodzin. Jeszcze do niedawna niewiele było znanych faktów o związkach naszej noblistki z ziemią świętokrzyską. Publikacja Maria Skłodowska-Curie i jej rodzina w świętokrzyskiem zmieniła ten stan. Dzisiaj wiadomo, że dziadkowie Marii mieszkali m.in. w Kielcach, Rykoszynie i Radlinie. W Leszczynach pochowana została jej babka Salomea z Sagtyńskich Skłodowska. Z Kielcami związany był stryj Marii Zdzisław Skłodowski, autor opisywanej publikacji. Po raz pierwszy Maria gościła na ziemi świętokrzyskiej jako jedenastoletnia dziewczynka, po śmierci matki w 1878 roku, i przebywała wtedy u stryja Zdzisława Skłodowskiego i jego żony w Rykoszynie. W 1884 roku po maturze pojechała do stryjostwa, mieszkających wówczas w Skalbmierzu. O drugim pobycie napisała do swojej siostry Bronisławy w liście: „Użyłam jeszcze raz karnawałowych rozkoszy w sobotę, na kuligu i sądzę, że tak się już nigdy bawić nie będę, bo nigdy na frakowym balu nie może być tej ochoty i wesołości, jaka tam była. […] Białego mazura tańczyliśmy w biały dzień o ósmej i ochota była taż sama, co z początku”.

Zdzisław Skłodowski był prawnikiem. Jako młody człowiek walczył w powstaniu styczniowym, co skończyło się dla niego przymusową emigracją do Francji, gdzie udzielono mu azylu politycznego. Na uniwersytecie w Tuluzie uzyskał tytuł doktora praw. Po powrocie do Polski rozpoczął praktykę adwokacką. Prowadził kancelarie m.in. w Kielcach, Skalbmierzu i Miechowie. Jego zainteresowania skupiały się nie tylko na pracy zawodowej. Rozwinął również działalność społeczną. W Skalbmierzu założył teatr amatorski, wygłaszał prelekcje, uczestniczył w zbiórkach pieniężnych dla najuboższych. W wolnych chwilach zajmował się tłumaczeniem poezji Lermontowa oraz dramatów Szekspira. Brał również udział w życiu politycznym. Był kandydatem na posła do Pierwszej i Drugiej Dumy rosyjskiej w 1906 i 1907, ale przegrał w prawyborach.

 Artykuły Skłodowskiego, zamieszczane na łamach „Gazety Kieleckiej”, dotyczą głównie jego powyborczych refleksji oraz kandydatów do Trzeciej Dumy.

Przedruk w książce składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym autor krytycznie ocenia postawy niektórych kandydatów na posłów do Dumy, w drugim opisuje polityczne stronnictwa i ich programy społeczno-polityczne, a w trzecim traktuje o ówczesnych stosunkach politycznych polsko-rosyjskich.

Ostatnie lata życia Zdzisława Skłodowskiego związane były z Kielcami. Zmarł 23 czerwca 1914 roku i został pochowany na Cmentarzu Starym.

Opracowała: Bogusława Skrzypczak

Źródła:

1. C.W. Domański, Skłodowski Zdzisław Józef, w: Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków 1997–1998, s. 201–203.
2. Lista wyborców z gub. kieleckiej, „Gazeta Kielecka” 1906, nr 34, s. 2.
3. Lista wyborców z gub. kieleckiej, „Gazeta Kielecka” 1907, nr 14, s. 2.
4. Z. Skłodowski, Głos wolny, „Gazeta Kielecka” 1907, nr 90, s. 1–2.
5. E. Stec et al., Maria Skłodowska-Curie i jej rodzina w świętokrzyskiem, Kielce 2011.
6. E. Stec, Związki Marii Skłodowskiej-Curie i jej rodziny z Ziemią Świętokrzyską, „Świętokrzyskie” 2017, nr 19 (23), s. 51–57.
7. Wybory z kuryi miejskich, „Gazeta Kielecka” 1907, nr 12, s. 2.
8. http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=m07

Fotografie:

Fot. 1. Strona tytułowa książki Zdzisława Skłodowskiego
Fot. 2. Zdzisław Skłodowski w ubraniu powstańca styczniowego; źródło: http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=m07
Fot. 3. [Lista kandydatów do Pierwszej Dumy], „Gazeta Kielecka” 1906, nr 34, s. 2
Fot. 4. [Wybory do Drugiej Dumy], „Gazeta Kielecka” 1907, nr 12, s. 2
Fot. 5. [Lista kandydatów do Drugiej Dumy], „Gazeta Kielecka” 1907, nr 14, s. 2
Fot. 6 i 7. [Artykuł Zdzisława Skłodowskiego], „Gazeta Kielecka” 1907, nr 90, s. 1, 2
Fot. 8. Kamienna płyta z nagrobka (miejsce pochówku Zdzisława Skłodowskiego); źródło: http://powstanie1863.zsi.kielce.pl/index.php?id=m07