Biblia Złota Klasyków

druk, papier, bibuła japońska, skóra, tektura
wys. 40, szer. 30 cm
MNKi/S/B/3474-3475

W zbiorach Pałacyku Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku zachował się pokaźny księgozbiór należący niegdyś do pisarza. Wśród szczególnie cennych starodruków, dzieł polskich, francuskich czy angielskich klasyków, a także autorów starożytnych, znajduje się dwutomowa Biblia Złota Klasyków. Dzieje objawienia boskiego w Starym i Nowym zakonie z 126 chromograficznymi obrazami według oryginałów mistrzów klasycznych…

Dzieło, wydane w Wiedniu w 1898 roku, opracował ks. dr Jan Ładysław Sykora, a na język polski przetłumaczył ks. Zygmunt Chełmicki, przyjaciel Sienkiewicza i ojciec chrzestny jego córki, Jadwigi. Oblęgorecki egzemplarz Biblii był darem tłumacza dla chrześnicy, czego dowodem jest znajdująca się na stronie tytułowej pierwszego tomu dedykacja: Kochanej córce chrzestnej Dzini Sienkiewicz.

Dzieło zostało wydane z niezwykłą pieczołowitością. Otrzymało luksusową oprawę z brązowej skóry na deskach. Brzegi kart są złocone z trzech stron, bogato tłoczona złotem jest też tytulatura na grzbietach. Na licu oprawy obu tomów znajdują się ozdobne, wykonane z brązu rozety z osadzonymi w nich zielonymi kamieniami oraz zapięcia umożliwiające zamknięcie ksiąg. W centralnej części lica zamieszczono sceny rodzajowe wykonane w barwnej litografii, zamknięte wypukłą skórzaną bordiurą florystyczną na złoconym tle. W pierwszym tomie, wewnątrz rombu, znajduje się łacińska inskrypcja: Bądź wola Twoja na ziemi, jak i w niebie, scena przedstawiająca Abrahama zabijającego Izaaka i tablica Mojżeszowa z dekalogiem. Wokół rombu są też inne sceny, m.in.: Adam i Ewa w raju oraz Mojżesz z miedzianym wężem. W połowie każdego boku oprawy umieszczono cztery małe romby z wizerunkami Mojżesza, króla Dawida, króla Salomona i proroka Izajasza. W drugim tomie analogiczne miejsca zajmują atrybuty czterech ewangelistów – człowiek, wół, lew i orzeł.

Pięknie zdobione są strony tytułowe, zawierające litografie, m.in.: Oko Opatrzności, klucze papieskie skrzyżowane pod tiarą, zdobiony inicjał „Z” na wzór iluminowanych średniowiecznych manuskryptów. Każdy rozdział rozpoczyna czerwony inicjał oraz duża winieta w drzeworycie ukazująca scenę rodzajową odpowiadającą treści rozdziału. Każda strona została obwiedziona ozdobną ramką.

Wewnątrz Biblii można odnaleźć 126 całostronicowych litografii stanowiących odzwierciedlenie dzieł tak wybitnych autorów jak: Rafael Santi, Peter Paul Rubens, Leonardo da Vinci, Tycjan, Antoon van Dyck, Rembrandt czy Michał Anioł.

Ks. Zygmunt Chełmicki (1851–1922), był działaczem społecznym, filantropem, publicystą i literatem; rektorem kościoła św. Ducha w Warszawie; jednym z najbliższych przyjaciół Henryka Sienkiewicza. Pisarz cenił go m.in. za wielkie poczucie humoru, o którym wspominał wielokrotnie w listach do rodziny i przyjaciół:

Ksiądz przywiózł ze sobą zapas dobrego humoru i wesołość.

Ks. Chełmicki był jedną z osób, które w imieniu komitetu jubileuszowego  podpisywały w Kielcach akt notarialny kupna Oblęgorka, zaś sam majątek widział po raz pierwszy na długo przed Sienkiewiczem. W sierpniu 1900 roku, a więc na cztery miesiące przed wręczeniem pisarzowi aktu własności, Sienkiewicz informował żonę Marię:

Przyjechał dziś do Parc St. Maur ksiądz Chełmicki. Opowiada cuda o Oblęgorku – a dzieciom aż uszy rosną.

Na przestrzeni lat Chełmicki bywał w Oblęgorku wielokrotnie. Postać księdza posłużyła Sienkiewiczowi za pierwowzór opata z Tulczy w Krzyżakach.

Na zdjęciu: Zosia Pstrokońska, H. Sienkiewicz,
Jadwiga Sienkiewiczówna, guwernantka, ks. Chełmicki

Oprac. Łukasz Wojtczak

Bibliografia:

Biblia Złota Klasyków, t. I–II, oprac. J.Ł. Sykora, tłum. Z. Chełmicki, Wiedeń 1898.

Kowalska-Lasek A., Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Katalog zbiorów, Kielce 2016.

Sienkiewicz H., Listy, t. IV, cz. I, oprac. M. Bokszczanin, Warszawa 2008.