Dokument króla Aleksandra Jagiellończyka odnoszący się do dóbr Orawa

Dokument króla Aleksandra Jagiellończyka odnoszący się do dóbr Orawa
Polska, Kraków, 12.02.1502
pergamin, wosk, lak
wys. 18,5, szer. 34 cm
MNKi/H/734

Prezentowany dokument jest jednym z najstarszych w kolekcji historycznej Muzeum Narodowego w Kielcach. Został sporządzony 12 lutego 1502 roku w Krakowie i potwierdza wcześniejszy dokument króla Jana Olbrachta, w którym Jan, Andrzej, Prokop i Paweł Ossolińscy zrzekają się praw do dóbr Orawa na rzecz Jana Komorowskiego z Żywca.

Jan Ossoliński herbu Topór (zm. 1504) – marszałek dworu i podkomorzy lubelski – był najstarszym synem Andrzeja Ossolińskiego i Katarzyny, córki Mikołaja
z Prawiednik, sędziego ziemskiego lubelskiego. Wspomniani wcześniej Andrzej, Paweł oraz Prokop – chorąży lubelski – byli jego braćmi. Z początkiem XVI wieku rodzina mierzyła się z długami i stopniową utratą majątku. W 1501 roku Jan Ossoliński zawarł porozumienie z Janem Komorowskim w sprawie dóbr orawskich, co zostało potwierdzone w następnym roku przez Aleksandra Jagiellończyka.

Dokument składa się z karty pergaminu z pliką w dolnej części, pośrodku której znajduje się otwór z przewleczonym paskiem pergaminu i z przytwierdzoną lakową pieczęcią mniejszą koronną Aleksandra Jagiellończyka, umieszczoną w woskowej miseczce. W części centralnej pieczęci widoczna jest ukoronowana, czteropolowa tarcza z Orłem i Pogonią na przemian, którą podtrzymują dwa gryfy usytuowane obustronnie. W otoku widnieje inskrypcja: „S S P DOI ALEXANDRI DEI GRA REGIS POLONIE MAGNI DUCIS LITHUAE”. Rękopis został sporządzony w języku łacińskim. Tekst rozpoczyna intytulacja z ozdobnym inicjałem – literą „A” o wysokości 15 cm z ozdobnikami na lewym ramieniu. Na odwrocie dokumentu znajdują się dwa teksty, będące jego streszczeniem.

Oprac. Natalia Świeboda

Bibliografia

Dziadek J., Najstarsze zabytki piśmiennictwa średniowiecznego w zbiorach Muzeum Narodowego
w Kielcach. Komentarz. Edycja. Tłumaczenie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 2016, t. 31, s. 153–204.

Główka J., Pieczęcie w archiwaliach Działu Historii Muzeum Narodowego w Kielcach, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 1993, t. 17, s. 215–227.

Labuda G., Codex Myszkovianae Ordinationis Diplomaticus, Chroberz 1940.

Maszczyński T., Ryszewski B., Zbiór archiwaliów w Muzeum Świętokrzyskim w Kielcach, „Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego” 1964, t. 2, s. 375–378.

Najcenniejsze zabytki Muzeum Narodowego w Kielcach, red. A. Kwaśnik-Gliwińska, Kielce 2008.

Polski słownik biograficzny, t. 24, z. 100, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa 1979, s. 401–402.