Portret - zwierciadło duszy

„Portret – zwierciadło duszy.
Obraz społeczeństwa polskiego od początku XIX wieku do roku 1914,
na przykładzie zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach”

Na wystawie zostanie pokazana część bogatej kolekcji portretu ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, przede wszystkim nieeksponowane dotychczas zabytki reprezentujące XIX-wieczne malarstwo i grafikę. Towarzyszyć im będą fotografie, które w ówczesnym stuleciu stały się nowym sposobem utrwalania wizerunków najbliższych osób – obok funkcjonujących nadal galerii obrazów. 

Portret jest gatunkiem o wielowiekowej tradycji. Ludzie od najdawniejszych czasów pragnęli uwiecznić tych najważniejszych, najdzielniejszych czy najbardziej wpływowych członków swojej społeczności. Wraz z nastaniem wieku XIX zmieniła się funkcja i sposób malowania portretów. Artyści skłaniali się ku tworzeniu wizerunków psychologicznych, okolicznościowych. Portret stał się studium przemijalności człowieka, ukazując go w różnych okresach życia. Coraz częściej bohaterami stawali się reprezentanci niższych warstw społecznych – mieszczanie, nawet chłopi, intelektualiści, przedstawiciele różnych zawodów i nacji.
Prezentowane na wystawie obrazy to portrety ziemian, polityków, osób, które odegrały znaczącą rolę w dziejach Polski XIX wieku – Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, ministra skarbu Królestwa Polskiego oraz margrabiego Aleksandra Wielkopolskiego, naczelnika cywilnego rządu Królestwa z okresu powstania styczniowego, czy portret Maksymiliana Ossolińskiego, zasłużonego dla kultury narodowej dzięki utworzonej we Lwowie fundacji. Do wyróżniających się, w wymiarze europejskim, należy Portret damy w białej sukni (z rodziny Wielopolskich) pędzla Leopolda Horowitza (1838 - 1917). Wśród portretów prywatnych wysokim poziomem malarskim wyróżniają się przedstawienia kobiet z rodziny Schutzów, właścicieli Białej Wielkiej, Olszowskich, oraz Morstinów z Kobylnik.

Włączenie do wystawy przykładów rycin pochodzących z wydawnictw warszawskich i lwowskich podkreśla znaczenie grafiki w popularyzacji portretu oraz szeroki zasięg jej oddziaływania. Na bogaty pokaz grafik składają się cykle czarno-białych i barwnych litografii z początku XIX wieku – przedstawiające polskich królów, hetmanów, bohaterów powstań narodowych, w tym cenna litografia Jana Feliksa Piwarskiego z przedstawieniem Władysława Warneńczyka wzorowanym na obrazie Marcelego Bacciarellego. Interesujące pod względem artystycznym są również prace Maksymiliana Fajansa (1825 - 1890), grafika i właściciela warszawskiego wydawnictwa, autora wielu portretów pisarzy: m.in. Adama Mickiewicza, Aleksandra Fredry oraz malarza Napoleona Ordy.
Pełniejszy obraz społeczeństwa polskiego z 2. poł. XIX wieku daje ekspozycja fotografii bogato reprezentowanej w zbiorach muzeum. Zdjęcia członków rodzin (Zamoyskich, Sapiehów), uczniów, nauczycieli szkół powszechnych czy urzędników, wykonane w renomowanych zakładach fotograficznych w Warszawie, Krakowie, Kielcach, ukazują charakterystyczne dla epoki trendy w modzie, stylu życia etc.

Kurator: Marian Gucwa
Koordynator: Małgorzata Osobińska

Wernisaż odbędzie się 11 marca o godz. 18. Ekspozycja będzie prezentowana do 1 czerwca 2014 r. w Pałacu Biskupów Krakowskich, oddziale Muzeum Narodowego w Kielcach.

Fot. 1. Malarz nieznany, Portret Emilii Olszowskiej, 1843, olej, płótno, MNKi/M/1787 (na górze, po lewej stronie)
Fot. 2. Malarz nieznany, Portret Józefa Jakubowskiego, ok. 1832, olej, płótno, MNKi/M/338 (na górze, po prawej stronie)
Fot. 3. Zdzisław Lenartowicz, Dziewczyna w stroju ludowym, XIX/XX w., olej, płótno, MNKi/M/1705 (na dole, po lewej stronie)
Fot. 4. Józef Reychan, Dama w białej sukni, 1801-1822, olej, płótno, MNKi/M/1913 (na dole, po prawej)

Zobacz galerię zdjęć z wernisażu

Patronat

Sponsorzy

Patronat medialny

Back