Kartka pocztowa Karczówka - widok od strony Czarnowa

Adam Badzian (1882–1926)
1913
8,8 x 13,9 cm
MNKi/Ż/59/12

Pocztówka pochodzi z cyklu osiemnastu widokówek, wydanych częściowo przez warszawski oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, częściowo przez wydawnictwo oddziału kieleckiego. Ujęte w zbiorze miejsca były największymi atrakcjami turystycznymi ziemi świętokrzyskiej początku XX wieku. Należy uwzględnić, że zachowały one swoją rangę po dzień dzisiejszy.

Omawiany obiekt przedstawia wzgórze wraz z położonym na nim klasztorem, w zimowej szacie. Widok ujęty został od strony Czarnowa, obecnie jednej z kieleckich dzielnic, onegdaj wioski leżącej poza granicami miasta. Wzniesienie Karczówka oddalone jest około dwóch kilometrów od centrum Kielc. W dawnych czasach na jego zboczach prowadzono intensywne prace eksploatacyjne, między innymi w kierunku wydobywania wapienia oraz ród miedzi. Świadczą o tym liczne ślady po wyrobiskach. W 1. połowie XVII wieku na szczycie stanął kościół pw. św. Karola Boromeusza, jako wotum wdzięczności od biskupa krakowskiego Marcin Szyszkowskiego za ominięcie Kielc przez pustoszącą kraj zarazę. Niedługo po zakończeniu budowy na Karczówkę sprowadzono ojców bernardynów i rozbudowano kompleks sakralny.

Wzgórze Karczówka było miejscem, które upodobał sobie Stefan Żeromski w okresie nauki w kieleckim Męskim Gimnazjum Rządowym. Młody gimnazjalista spędził tam wiele chwil w wolnym czasie. Przede wszystkim podziwiał krajobraz, szczególnie że ze wzniesienia widać było miejsca związane z okresem jego dzieciństwa. Z jednej strony – Pasmo Oblęgorskie, u którego podnóży, w Strawczynie, pisarz przyszedł na świat. Z przeciwnej – wzniesienia górujące nad „krajem lat dziecinnych” – Ciekotami. Do uczuć, jakie wywoływały w nim ulubione miejsce, przyszły literat odwoływał się często w swoich Dziennikach. Jeden z wpisów głosi: „Co za cudowne powietrze! Gęste, jakby tłuste, żywiczne, orzeźwiające. Siedziałem na Karczówce godzin parę. O jakże mocno, jak potężnemi węzły wpleceni jesteśmy w grunt naszej okolicy! Tym życiem żyjesz i potęga jest w tobie – nieświadoma miłość do tej ziemi” (marzec 1888).

Oprac. Magdalena Del

Bibliografia

Karczówka. Historia, literatura, przyroda, red. J. L. Olszewski, Kielce 1995.

Kielce przez stulecia, red. J. Główka, Kielce 2014.

Żeromski S., Dzienniki, t. 3, Warszawa 1956.