Celem działalności edukacyjnej muzeum jest:
- Wprowadzanie innowacyjnych modeli programów edukacyjnych.
- Budowanie i wzmacnianie partnerstwa podmiotów muzeum-organizacje kulturotwórcze.
- Walka z dyskryminacją.
Kierunki działań edukacyjnych:
- Tworzenie i realizacja autorskich programów edukacyjnych. Tematyka odwołująca się do scenariuszy wystaw stałych i czasowych oraz charakteru oddziału i zbiorów.
- Tworzenie infrastruktury edukacyjnej muzeum. Dbałość o rozwój zaplecza edukacyjnego: narzędzi pracy i materiałów dydaktycznych.
- Tworzenie sieci powiązań. Współpraca z uczelniami, szkołami, przedszkolami oraz organizacjami pozarządowymi. Edukacja prowadzona równolegle z programami nauczania na różnym poziomie kształcenia, dostosowana do potrzeb odbiorców.
- Działanie na rzecz osób niepełnosprawnych i grup zagrożonych wykluczeniem. Dbałość o dostosowanie przestrzeni Muzeum do potrzeb osób z różnymi dysfunkcjami.
- Opieka nad wolontariuszami. Budowanie przyjaznego środowiska lokalnego.
- Epizodycznie realizowane działania promocyjne, sprowadzające do muzeum nowych odbiorców.
- Ewaluacja działań edukacyjnych oraz prowadzenie statystyki działań edukacyjnych.
Formy działań edukacyjnych:
Działania edukacyjne Muzeum Narodowego w Kielcach ze względu na metodę pracy z odbiorcą dzielą się na:
Lekcje muzealne - tzw. lekcje problemowe kierowane do zorganizowanych grup zwiedzających dzieci i młodzieży. Lekcje muzealne prowadzone są w przestrzeniach muzeum i poza terenem jednostki. W przeciwieństwie do lekcji podającej, nie polega ona na biernym podawaniu przez prowadzącego suchych treści, lecz poprzez sytuacje problemowe, które należy rozwiązać. Dzięki temu uczestnicy sami zdobywają wiedzę. Znaczącą zaletą tego typu lekcji jest aktywizacja słuchaczy.
Zajęcia edukacyjne – kierowane do zorganizowanych grup zwiedzających dzieci
i młodzieży. Zajęcia edukacyjne mają charakter dydaktyczno-wychowawczy w toku, których odbywa się kształcenie zintegrowane. Zajęcia edukacyjne prowadzone są w przestrzeniach muzeum oraz poza terenem jednostki, wykorzystując różnorodne metody aktywizacji uczestników, np. ćwiczenia realizowane metodą dramy, ćwiczenia zręcznościowe, ćwiczenia manualne (np. mini warsztaty: plastyczne, kaligraficzne, archeologiczne, tkackie), gry, rebusy i zagadki.
Warsztaty – kierowane do zorganizowanych grup zwiedzających oraz odbiorców indywidualnych. Warsztaty prowadzone są w przestrzeniach muzeum oraz poza terenem jednostki. Podczas warsztatów uczestnicy mają możliwość kształtowania umiejętności poprzez praktykę, zaś teoria jest elementem wyłącznie uzupełniającym tok pracy.
Wycieczki edukacyjne w terenie – wycieczki prowadzone przez pilota wycieczek, kierowane do różnych odbiorców, połączone ze zwiedzaniem oddziałów Muzeum. Wycieczki mają na celu zdobycie wiedzy o historii, legendach i przyrodzie regionu świętokrzyskiego.
Konkursy – konkurs to postępowanie mające na celu wyłonienie zwycięzcy, bądź kilku zwycięzców spośród grupy najlepszych uczestników spełniających określone kryteria.
Eventy – zabawy i zajęcia rekreacyjne przeznaczone dla indywidualnego odbiorcy odbywające się najczęściej poza murami muzeum. Zdarzenie zaplanowane
i zorganizowane pod kątem ściśle określonego celu promocyjnego .
Wykłady – tzw. lekcje podające kierowane do odbiorców dorosłych. Opierają się na założeniu, iż najlepszym sposobem nauczania jest bezpośredni przekaz wiedzy
w formie gotowej do zapamiętywania. Ten typ lekcji posiada szereg zalet, takich jak: otrzymywanie gotowego materiału popularnonaukowego bez konieczności szukania go
w książkach, treść jest jasna i zwięzła, wszelkie zawiłości teorii są od razu wyjaśniane.
Konferencje – spotkanie grupy: naukowców, praktyków i osób zainteresowanych pewnym działem nauki. W ramach spotkania referowane są wyniki badań naukowych lub odbywa się seria krótkich wykładów i dyskusji na określony temat.
Szkolenia – forma edukacyjna skierowana do dorosłego odbiorcy. To spotkanie mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych.