Aktualności
Ostatnie dni wystawy
Obraz Cyganów. Cyganie w obrazach - zbiór cyganaliów z kolekcji Andrzeja Grzymała-Kazłowskiego
Kolekcja cyganologiczna stanowi prezentację wybranych eksponatów z Muzeum Kultury Romów w Warszawie. Zbiór jest największą prywatną kolekcją cyganologiczną w Europie.
Wystawa przybliża dziedzictwo kulturowe Cyganów. Jej celem jest ukazanie przedstawień tej grupy etnicznej w kulturze europejskiej i ich konfrontacja z rzeczywistym obrazem Cyganów. Na wystawie zostały zaprezentowane obiekty wybrane spośród 3000 artefaktów, głównie widokówek, sztychów, grafik, fotografii, plakatów oraz malarstwa. Od kilkusetletnich przedstawień Cyganów, często bogatych w stereotypowe wyobrażenia na temat ich życia i kultury, przez fotografie dokumentujące martyrologię narodu cygańskiego podczas II wojny światowej, po dzieła malarskie, których autorami są romscy artyści. Wystawę przedstawiającą wizerunki Cyganów oraz ich świat podzielono na trzy części: „Portrety”, „Sceny rodzajowe”, „Zawody i profesje”. Składają się one na unikalny obraz Cyganów – kobiet, mężczyzn, dzieci, ich otoczenia – wędrówek, domów, codziennej aktywności, a także wykonywanych zajęć, zawodów i profesji. Uzupełnieniem wystawy są przedmioty z życia codziennego Cyganów, m.in. strój codzienny, biżuteria, sprzęty użytku domowego/taborowego, tj. naczynia, garnki, ceramika, bibeloty etc. Jednym z najcenniejszych eksponatów z kolekcji jest pochodzący z przełomu lat 50. i 60. XX wieku wóz taborowy typu ostrowskiego, zwany potocznie „wagonem”, który spełniał zarówno funkcje lokomocyjne, jak i mieszkalne. Wóz jest wyeksponowany na dziedzińcu Muzeum Dialogu Kultur. Cyganie to jedna z najbardziej rozpoznawalnych mniejszości etnicznych na świecie. Szczególną uwagę zwraca ich charakterystyczna kultura, unikalny tryb życia, a przede wszystkim duża liczebność, która w większości krajów europejskich czyni z nich największą państwową mniejszość etniczną. Od wieków tajemniczość tej grupy wzbudzała ciekawość, działała na wyobraźnię zafascynowanych „dziećmi natury” artystów, malarzy, pisarzy, muzyków. Szczególnie dużo przedstawień Cyganów powstawało w XIX i XX wieku, kiedy zainteresowanie egzotyką cygańskiej kultury w Europie było największe. W XIX wieku zrodził się też romantyczny mit o buntowniczym życiu Cyganów, kreując przedstawicieli tej grupy na niefrasobliwych wagabundów żyjących zgodnie z prawami natury. Z kolei o cygańskich kobietach krążyły opinie demonicznych uwodzicielek, nieodmiennie podkreślające walory ich urody. Współcześnie obok dawnych stereotypów powstają nowe, których pozytywne wyobrażenia mieszają się z negatywnie nacechowanymi opiniami, dając upust w wizerunkach kreowanych nie tylko przez artystów, pisarzy, ale również media. Kolejną niezależną drogą w ukazywaniu współczesnego obrazu Romów, zarówno ich przeszłości, jak i teraźniejszości są romscy artyści, których prace można obejrzeć na wystawie.
ANDRZEJ GRZYMAŁA-KAZŁOWSKI – absolwent Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, cyganolog, podróżnik. Jest właścicielem kolekcji ponad trzech tysięcy eksponatów: dokumentów związanych z historią Romów, archiwalnych zdjęć, obrazów, grafik, pocztówek oraz posiadaczem dwóch oryginalnych, wagonowych wozów (typu ostrowskiego) polskich Romów. W latach 2001– 2010 pracował w Wydziale Mniejszości Narodowych i Etnicznych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji jako główny specjalista do spraw romskiej mniejszości etnicznej. Jest współautorem rządowego „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce”. Obecnie jest niezależnym ekspertem, wykładowcą, fundatorem i organizatorem prywatnego Muzeum Kultury Romskiej w Warszawie.
Wystawę będzie można oglądać jeszcze tylko do 3 listopada.
