Od palety do monety. Obrazy Olgi Boznańskiej ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach

14.09

14 września 2016 roku Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu srebrną monetę o nominale 20 zł z wizerunkiem Olgi Boznańskiej. Seria Polscy Malarze XIX/XX wieku w ramach, której się ukaże cieszy się dużym zainteresowaniem kolekcjonerów. Wcześniej w tym cyklu ukazały się między innymi monety poświęcone Janowi Matejce, Józefowi Chełmońskiemu czy Aleksandrowi Gierymskiemu.

W związku z emisją monety, Muzeum Narodowe w Kielcach zorganizowało w Oddziale Okręgowym Narodowego Banku Polskiego w Kielcach (ul. Warszawska 46 ) prezentację Od palety do monety. Obrazy Olgi Boznańskiej ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach.
Podczas prezentacji będzie można podziwiać obrazy: Portret Panny Haliny oraz Martwą naturę z budzikiem, które podarowane Muzeum Narodowemu w Kielcach w połowie lat 50. XX wieku zapoczątkowały niewielki, ale bardzo dobry jakościowo zbiór prac najwybitniejszej polskiej malarki okresu Młodej Polski, Olgi Boznańskiej. Zakupy oraz dary w latach następnych sprawiły, że do tej początkowo ubogiej kolekcji dołączyły kolejne, m.in. Róże, Portret Izy Boznańskiej (siostra artystki) czy Wnętrze pracowni z modelką (można je zobaczyć na stałej galerii malarstwa polskiego w Muzeum Narodowym w Kielcach). Wszystkie razem tworzą przekrój całej jej twórczości, od czasów monachijskich aż po Paryż, do którego przeniosła się na stałe pod koniec XIX wieku. Na ich przykładzie można zaobserwować, jak się zmieniała jej paleta oraz styl, od wczesnego monachijskiego, w którym poddała się wpływom tamtejszego środowiska, zarówno w sferze tematycznej, sposobie charakterystyki motywów, jak i w kolorystyce (typowa brązowa tonacja obrazów dla wielu artystów tam działających). Obrazy z tego okresu były realistyczne. W latach następnych po zetknięciu się z malarstwem Jamesa Whistlera oraz Edouarda Maneta zaczęła komponowanie obrazów za pomocą płasko kładzionych plam barwnych, które z pewnej odległości scalają się w całość.
Prezentowane prace utrzymywane są w późniejszym stylu artystki, tzw. pointylistycznym, kiedy to artystka malowała wspomnianą wyżej techniką.

Olga Boznańska (1865-1940), córka inżyniera budowniczego Adama Nowina-Boznańskiego i Eugenii Apolonii z domu Mondan. Matka, nauczycielka z wykształcenia, od najmłodszych lat uczyła obie córki rysunku. Tylko Olga wybrała dalszą naukę rysunku oraz malarstwa u prywatnych nauczycieli, młodsza Iza, wolała muzykę.
W 1886 roku Olga Boznańska wyjechała na studia do Monachium, gdzie nad przebiegiem jej nauki czuwali Józef Brandt, Alfred Wierusz Kowalski oraz Wacław Szymanowski. Po trzech latach nauki malarka usamodzielniła się i otworzyła własną pracownię. Mieszkała w Monachium do 1898 roku, parokrotnie wyjeżdżając na dłuższe pobyty do Krakowa.
Bardzo dużo wystawiała, zadebiutowała w 1886 roku w krakowskim TPSP, od tego czasu wystawiając tam niemal corocznie. Oprócz Krakowa, swoje obrazy pokazywała w Warszawie oraz we Lwowie. Za granicą jej prace można było podziwiać w Monachium, Dreźnie, Berlinie, Wiedniu, Londynie oraz w Paryżu. Wszędzie zdobywała duże uznanie, bardziej za granicą niż w kraju.
W 1895 roku berlińskie pismo „Bazar” zaliczyło Olgę Boznańską do grona 12 najlepszych malarek w Europie tworzących w tym okresie.
Jesienią 1898 roku przeniosła się na stałe do Paryża, który stał się jej drugim domem. Mieszkała tu aż do śmierci, tylko czasem opuszczając go na krótko. Nadal wystawiała bardzo dużo i regularnie, zdobywając wiele nagród na najważniejszych wystawach w kraju i za granicą.

Malarstwo Olgi Boznańskiej jest bardzo jednolite pod względem technicznym, malowała wyłącznie olejno (za wyjątkiem okresu ok. 1893 roku, kiedy wykonała szereg prac w technice pastelu). W początkowym okresie na płótnie, po 1893 prawie zawsze na tekturze, czasem w ogóle niezagruntowanej.
Malowała głównie portrety, autoportrety, liczne kwiaty, martwe natury, wnętrza pracowni oraz pejzaże przedstawiające widok z okien jej pracowni.
Swój charakterystyczny, osobisty styl wykształciła pod koniec XIX wieku. Najbardziej widoczny jest on w portretach, budowanych płaszczyznowo za pomocą dwóch, góra trzech barw pokrewnych. Portret przyniósł jej największą sławę. W swych obrazach artystka skupiała się na twarzy modela oddając stan jego psychiki, nastrój chwili i cechy charakterologiczne. W latach dwudziestych i trzydziestych nastąpił w jej pracach kolejny etap, forma dzieła rozluźniła się, znaczenia nabiera barwa, widoczne jest to w portretach, w których model nie jest już tak zindywidualizowany, artystka zaczyna przemycać w dzieła swoje własne emocje. Obrazy z tego okresu są malowane równomiernymi plamami barwnymi, nadającymi dziełom wygląd mozaiki albo wzorzystej wschodniej tkaniny. Przez całe życie dla Olgi Boznańskiej najważniejszy był kolor, który zastępował jej wszystko, wyznaczał kontury, tworzył linie, budował płaszczyznę. Większość jej dzieł znajduje się w muzeach na całym świecie, a także w kolekcjach prywatnych.

14 września, godz. 8-14, Oddział Okręgowy Narodowego Banku Polskiego w Kielcach, ul. Warszawska 46

foto: Olga Boznańska, Martwa natura z budzikiem