Aktualności
Polska współczesna ikonosfera narodowa
Autorka odważnie sięgnęła po niezwykle trudny, politycznie i artystycznie ryzykowny temat, jakim jest kształtująca się i zmieniająca na naszych oczach ikonosfera „narodowa”. Poza wystawą w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie „Nowa sztuka narodowa” (2012), nikt jak dotąd nie podjął w szerszej skali próby opisania i zinterpretowania tego zjawiska. Autorka wychodząc od krótkiego omówienia tradycji wyobrażeń „narodowych” (od średniowecza do PRL), zgodnie z tytułem koncentruje się na sytuacji współczesnej, zwłaszcza nowym imaginarium powstającym od przełomu XIX i XX wieku.
prof. dr hab. Maria Poprzęcka
Książka opisuje współczesny język komunikacji wizualnej oparty na symbolice narodowej, obecny na wszystkich poziomach aktywności polskiego społeczeństwa.
Symbole i znaki narodowej narracji, zakotwiczone w wielowiekowej tradycji przedstawień, wykorzystywane są do reprezentacji państwa, komentowania wydarzeń społecznych, w walce stronnictw politycznych i we wszechpotężnym świecie konsumpcji. Poza dziełami sztuki wysokiej powstają liczne kompozycje sztuki popularnej, a także masowe produkcje amatorów. Złożona struktura dzieł składa się na nośny, obarczony politycznym kontekstem i stale aktualizowany język komunikacji, wpływa na nasze wybory i rządzi decyzjami wielu z nas.
Po akcesji Polski do Unii Europejskiej polska narodowa ikonosfera pozbawiona została odwiecznego sacrum i ograniczona do trzech symboli: godła, flagi Polski i zarysu granic państwa, a język szybkiej komunikacji ze społeczeństwem przyjmuje formę „typu instant”.
Odstępstwo od oficjalnego zapisu narodowych symboli, np. przechylenie lub przekształcenie godła, czy obniżenie poziomu czerwieni w polskiej fladze, zawsze odnosi się do zagrożenia lub destabilizacji państwa. Dodatkowe znaczenie symboliczne nadawane jest biało-czerwonym i czerwono-białym napisom, dookreślającym zapis plastyczny.
Znaki narodowej ikonosfery łączone są niejednokrotnie z obcymi znakami, gdy wypowiedź artysty dotyczy szerszego kontekstu. Posługiwanie się symboliką danej grupy społecznej zawsze poddane jest jednak nadzorowi i ograniczeniom zarówno wewnętrznym, jak i zewnętrznym.
