Grafika reprodukcyjna

28.09 , 12:00

Najbliższe spotkanie z cyklu Niedziela w Muzeum pt. Grafika reprodukcyjna. Premie dla członków Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1854–1904 będzie poświęcone graficznym reprodukcjom dzieł malarskich. Zagadnienie to zilustrują ryciny przekazywane w formie premii członkom TPSP w Krakowie w 2. połowie XIX wieku.

Wykład poprowadzi Małgorzata Osobińska, kierowniczka Działu Rycin MNKi.

Wstęp bezpłatny.

Grafika reprodukcyjna, czyli taka, w której rytownik opracowywał matrycę według kompozycji innego artysty, ma długą tradycję, sięgającą co najmniej XVI wieku. Ryciny przez długi czas służyły m.in. celom dokumentacyjnym, np. w grafice portretowej malarski bądź rysunkowy pierwowzór był traktowany jako źródło wiedzy o wyglądzie postaci bądź jako inspiracja dla jego wyobrażenia, ponadto utrwalały zabytki i dzieła sztuki, stanowiły źródło ikonograficzne dla kolejnych pokoleń artystów.

Dziewiętnasty wiek przyniósł jednak znaczące zmiany w tym nurcie grafiki. Graficzną reprodukcję zaczęto traktować jako metodę popularyzacji sztuki, a dzięki wprowadzeniu i rozpowszechnianiu nowych technik, szczególnie litografii, drzeworytu sztorcowego czy pod koniec stulecia tanich metod fotomechanicznych, możliwe było zwiększenie skali produkcji odbitek reprodukcyjnych. Trzeba podkreślić, że prace graficzne, odtwarzające malarskie pierwowzory, były w tym czasie wysoko cenione i stanowiły obiekty kolekcjonerskie.

Pierwsze wydawnictwa powstawały najczęściej z inicjatywy właścicieli kolekcji. Z czasem rolę wydawców reprodukcji dzieł sztuki przejęły instytucje, czasopisma, wydawcy komercyjni. Ważne miejsce na tym polu zajmowały stowarzyszenia i organizacje artystyczne, które stawiały sobie za cel upowszechnienie sztuki bądź wspieranie badań nad nią. Do takich stowarzyszeń należało Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, założone jako pierwsze na ziemiach polskich w 1854 roku. Jego rolą było budzenie i szerzenie zamiłowania do sztuk pięknych w kraju oraz moralne i materialne wspieranie artystów. Środki finansowe do realizacji zadań TPSP czerpało od swoich akcjonariuszy, którym co roku ofiarowywało premię w formie reprodukcji graficznej wybranego obrazu.

 _____________

Katarzyna Jagiellonka w więzieniu w Gripsholmie, wg obrazu Józefa Simmlera, Gustav Karl Lüderitz (1803–1884), druk. J. Becker w Berlinie, 1859, akwatinta, akwaforta, MNKi/GR/109