Niedziela w Muzeum: Meksykańska szczuplutka - kult Śmierci i zwyczaje związane ze Świętem Zmarłych w Meksyku

29.10 , 12:00

Wesołe kościotrupy, tonące w  pomarańczowych i białych kwiatach, otoczone morzem kolorowych wycinanek, feeria barw, zapachów i dźwięków – meksykańskiego Święta Zmarłych, Dia de los Muertos, nie da się porównać z żadnym innym zwyczajem na świecie.  Dlaczego śmierć jest wszechobecna w sztuce i kulturze Meksyku? Dlaczego Meksykanie się jej nie boją? Dlaczego z niej kpią i żartują? Odpowiedzi na te pytania poszukamy  podczas najbliższej Niedzieli w Muzeum.

Dia de los Muertos jest podobnie jak inne zwyczaje meksykańskie wynikiem metysażu – barwnej mieszanki zwyczajów prekolumbijskich i chrześcijańskich, możliwej dzięki trudnemu dziedzictwu i historii Nowego Świata. To dzięki prekolumbijskim wierzeniom, że śmierć jest nowym początkiem i niezbędną ofiarą, by świat mógł dalej istnieć, chrześcijańskie zwyczaje mogły przybrać taki niecodzienny i karnawałowy wymiar. Z indiańskiej tradycji wywodzi się także przekonanie, że dbanie o duchy przodków zapewni żyjącym dostatek i szczęście. Stąd ołtarze stawiane w domach ku czci zmarłych, wyposażone w jedzenie i picie, którymi dusze mogą się nasycić. Świętu towarzyszy szczególny wizerunek śmierci: Catrina, przedstawiana jako kościotrup w kapeluszu. Z tą nieodłączną częścią życia muszą się oswoić także dzieci. Dlatego podczas święta powszechnie zajadają się cukrowymi czaszkami, czekoladowymi trumienkami i innymi słodyczami, jednoznacznie kojarzącymi się ze śmiercią, czy zwłokami. 

Podczas spotkania zajmiemy się także nową meksykańską tradycją, rozprzestrzeniającą się w tym kraju od kilkudziesięciu lat. La Santa Muerte, czyli Święta Śmierć to nowa niekatolicka święta, do której modlą się głównie przestępcy, wyjęci spod prawa, ci o niezbyt chlubnych zawodach i innych preferencjach seksualnych, ale także bezrobotni, ubodzy, zapomnieni przez system. Podobno jest skuteczniejsza od innych świętych, a prośby wiernych spełnia błyskawicznie, nie bacząc, na to, czy rzeczywiście są dla nich dobre.

Wykład „Meksykańska szczuplutka – kult Śmierci i zwyczaje związane ze Świętem Zmarłych w Meksyku” odbędzie się w niedzielę, 29 października o godz. 12 w Muzeum Dialogu Kultur, oddziale Muzeum Narodowego w  Kielcach.  Spotkanie jest jednocześnie finisażem wystawy „Fantazmaty. Barwny świat polskiej i meksykańskiej sztuki ludowej”.

fot. Creative Commons