Jak wynika z naszego bogatego doświadczenia przestrzeń muzeum oraz dzieła sztuki oddziałują na nasz nastrój. Dlatego też najbliższa konferencja, zorganizowana w Muzeum Narodowym w Kielcach, odbędzie pod tytułem „Muzeoterapia – Jak wizyta w muzeum wpływa na nasze samopoczucie”. W trakcie tegorocznych obrad przyjrzymy się, w jaki sposób obcowanie ze sztuką i kulturą może sprzyjać wyciszeniu, pomóc w radzeniu sobie z niełatwą codziennością, a także być inspiracją do twórczego rozwoju. Będzie to okazja do podzielenia się refleksjami i dobrymi praktykami w gronie muzealników, specjalistów oraz wszystkich zainteresowanych muzeoterapią.

prof. dr hab. Robert Kotowski

Historyk, muzealnik, kustosz dyplomowany, dyrektor Muzeum Narodowego w Kielcach (wcześniej wicedyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie). Redaktor naczelny „Rocznika Muzeum Narodowego w Kielcach”, Kierownik Katedry Badań nad Bibliotekami i Innymi Instytucjami Kultury na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Członek wielu rad muzeów. Autor licznych artykułów i opracowań w zakresie historii oraz muzealnictwa m.in. Nowoczesne muzeum. Dziedzictwo i współczesność, Kielce 2010 (wspólnie z Romanem Batko); Dziewczynka z obrazu. Historia życia Józi Oderfeldówny, Kielce 2014; Muzeum, jako lokalny ośrodek społeczno-gospodarczego oddziaływania, w: Instytucje Kultury, jako ośrodki życia społecznego, red. A. Mierzecka, E.B. Zybert, Warszawa 2017. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół muzealnictwa oraz historii społecznej XX wieku. Pomysłodawca i organizator Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej MUZEOTERAPIA.

dr hab. Dorota Folga-Januszewska

Historyk sztuki, muzeolog, krytyk. Studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie się doktoryzowała i habilitowała. Profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, dr hab. nauk o sztuce. Kierownik Zakładu Teorii Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, wicedyrektor Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. W latach 2008–2014 autorka programu studiów muzeologicznych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (kierownik katedry i dyrektor Instytutu Muzeologii). W latach 1979–2008 pracowała w Muzeum Narodowym w Warszawie (wieloletni kurator Gabinetu Grafiki i Rysunków Współczesnych, wicedyrektor ds. Naukowych i Edukacji, dyrektor). Członek Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM, prezydent ICOM-Polska (w latach 2002–2008 i 2012–2018), prezydent MOCO ICOM (2014–2016), członek SAREC ICOM, od 2016 roku prezydent Komitetu ds. Rezolucji ICOM, członek AICA. Ekspert Rady Europy ds. muzeów, ekspert UNESCO High Level hForum on Museums, a także ekspert w programach MNiSW, członek interdyscyplinarnego zespołu NPRH, Komitetu Nauk o Kulturze PAN oraz wielu rad naukowych i muzealnych. W latach 1980–2010 związana z wieloma instytucjami, w tym m.in. Centro di Studi Andrea Palladio w Vicenzy, Institut fur die Wissenschaften vom Menschen i Kunsthistorisches Museum w Wiedniu, Musee Picasso w Paryżu, Indira Gandhi National Center For Arts w New Delhi, Klee Stiftung i Kunstmuseum w Bern. Autorka ponad 300 publikacji z zakresu muzeologii, teorii i sztuki XVII–XX wieku, kuratorka 64 wystaw realizowanych w Polsce, Niemczech, Austrii, USA, Irlandii, Francji, Japonii i Rosji.

prof. zw. dr hab. n. med. Jadwiga Jośko-Ochojska

Lekarka chorób wewnętrznych, neurofizjolożka i specjalistka zdrowia publicznego. Kieruje Katedrą i Zakładem Medycyny i Epidemiologii Środowiskowej w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Główny obszar jej zainteresowań naukowych to medyczne aspekty stresu. Zajmuje się badaniami wpływu stresu na zdrowie całego organizmu, głównie jednak na ośrodkowy układ nerwowy. Jako lekarz holistycznie postrzegający pacjenta zwraca uwagę na negatywne skutki stresu umożliwiające powstawanie i rozwój wielu chorób. Jako epidemiolog i specjalista zdrowia publicznego zajmuje się także negatywnymi dla zdrowia skutkami stresu w wymiarze społecznym, w tym epigenetycznym dziedziczeniem skutków traumy.

Dorota Stelmaszczyk-Szwed

Muzealniczka, malarka i edukatorka. Absolwentka Wydziału Grafiki Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Od 2016 roku związana z Łazienkami Królewskimi, gdzie tworzy i koordynuje programy edukacyjne oraz działania na rzecz dostępności. Kuratorka programów towarzyszących wystawom czasowym, m.in. Obietnica szczęścia. Maria Papa Rostkowska i Mattia Preti. Odkrywając barokowe tajemnice Malty. Współautorka projektów grantowych, takich jak „Bliżej sztuk” i „Królewski zwierzyniec”, skierowanych do dzieci, młodzieży, dorosłych i osób o indywidualnych potrzebach. Od 2024 roku kieruje Działem Edukacji Muzealnej w Łazienkach Królewskich. W pracy edukacyjnej stawia na otwartość, dialog i twórczą wymianę doświadczeń. Jest także malarką, tworzy grafiki i rysunki, uczestniczyła w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych. Członkini Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM.

Paulina Organiściak-Kwiatkowska

Główna specjalistka ds. edukacji przyrodniczej, koordynatorka strefy edukacyjnej w Nowej Palmiarni. Z wykształcenia biolożka i edukatorka przyrodnicza, absolwentka biologii w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W Łazienkach Królewskich pracuje od 2018 roku. Zajmuje się koordynacją oraz prowadzeniem przyrodniczych zajęć edukacyjnych dla różnych grup odbiorców. Badawczo związana z dziuplakami, ze szczególnym uwzględnieniem kowalików oraz zespołu dzięciołów. Doświadczenie zdobywała, pracując przede wszystkim w muzeach, ale również współtworząc projekt „Ich miasto” oraz w firmie mBiologia. Autorka kilku tekstów popularnonaukowych m.in. w czasopiśmie „Przyroda Polska”.

Maria Masternak

Historyczka sztuki i edukatorka muzealna. Pracowała w Dziale Edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie, gdzie współtworzyła programy dla rodzin z dziećmi. Obecnie kieruje Działem Edukacji w Muzeum Fotografii w Krakowie. Pomysłodawczyni Młodzieżowej Rady Muzealnej MuFo oraz programu dla osób z doświadczeniem kryzysów psychicznych. W ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego stworzyła cykl słuchowisk dla przedszkolaków To się w ramie nie mieści. W pracy edukatorki najcenniejsze są dla niej spotkania, poznawanie nowych perspektyw i współdziałanie. Chętnie opowiada o sztuce, muzeach i fotografii.

Anna Grabowska-Rogus

Kustosz, historyk, nauczyciel i specjalista ds. projektów kulturalnych i edukacyjnych z wieloletnim doświadczeniem. Przez kilkanaście lat zawodowo związana z Działem Historii i Kultury Regionu Muzeum im. o. Emila Drobnego w Rybniku. Autorka blisko 30 artykułów naukowych, w tym poświęconych historii lokalnego przemysłu. Od 2024 roku pełni funkcję samodzielnego specjalisty ds. organizacji wystaw, wydarzeń i edukacji terapeutycznej w rybnickim Muzeum. Koordynator licznych eventów muzealnych i miejskich inicjatyw społecznych, takich jak Dzień Świadomości Autyzmu w Rybniku, Dni Zdrowia Psychicznego, wydarzeń w ramach Rybnickich Dni Integracji czy Europejskich Dni Dziedzictwa. Aktywnie działa w trzecim sektorze – społecznik, członek kilku organizacji pozarządowych, gdzie pełni funkcje zarządcze i współtworzy projekty kulturalne oraz społeczne. Od 2024 roku dyplomowany terapeuta zajęciowy i certyfikowany trener Treningu Umiejętności Społecznych (I i II stopnia). Wieloletni edukator pracujący z osobami o specjalnych potrzebach – z niepełnosprawnościami, w spektrum autyzmu, z ADHD, ADD, zaburzeniami behawioralnymi oraz problemami natury psychicznej.

Zuzanna Mikołajek- Kiełb

Historyk sztuki, muzealnik, absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego. Od 2021 roku adiunkt w Dziale Sztuki Marynistycznej w Narodowym Muzeum Morskim w Gdańsku, wcześniej – w latach 2013–2020 – adiunkt w Dziale Grafiki Galerii Sztuki XVI–XIX wieku Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Kuratorka wystaw muzealnych o zróżnicowanej tematyce, w tym m.in. poświęconej zabawom i baśniom dziecięcym w dawnej grafice i rysunku oraz dawnemu malarstwu marynistycznemu. Posiada nie tylko uprawnienia pedagogiczne (roczny kurs zakończony praktykami i certyfikatem), ale też różnorodne doświadczenie dydaktyczne, np. prowadzenie warsztatów o sztuce, otwartych wykładów w instytucjach kultury i zajęć z muzeoterapii. Autorka licznych artykułów naukowych oraz popularnonaukowych na temat malarstwa i grafiki. Prowadzi również badania dotyczące barokowej sztuki bractw katolickich na Śląsku.

Olga Michalik

Muzeolożka, historyczka sztuki. Jako ekspertka i mentorka współpracuje z instytucjami kultury i sztuki we wdrażaniu działań z zakresu odpowiedzialności społecznej i środowiskowej. Bada działalność muzeów odpowiadających na społeczne wyzwania takie jak starzejące się społeczeństwo, wykluczenie społeczno-kulturowe czy kondycja psychiczna publiczności. Współprowadziła autorski projekt „Wychodząc z ram” dla osób w kryzysie zdrowia psychicznego, realizowany w ramach współpracy Muzeum Łazienki Królewskie i Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego Drewnica. Prowadzi szkolenia i warsztaty wspierające pracowniczki i pracowników muzeów w tworzeniu oferty i przestrzeni odpowiadającej potrzebom odwiedzających z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego. Wynikami badań i rekomendacjami dzieli się w publikacjach m.in. Inkluzywne muzea oraz w rozdziale Narzędziownik z poradnika Odbiorca kultury w kryzysie zdrowia psychicznego.

Piotr Gutowski

Pedagog kulturoznawczy, arteterapeuta, kustosz w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej. Od ponad 11 lat aktywnie popularyzuje dziedzictwo kulturowe Podlasia – organizuje widowiska obrzędowe, wydarzenia edukacyjne oraz prowadzi warsztaty z zakresu folkloru i kultury ludowej dla różnych grup wiekowych i społecznych. Współpracuje z instytucjami oświatowymi i kulturalnymi, m.in. z Centrum Edukacji Nauczycieli w Białymstoku oraz Niepubliczną Szkołą Przysposabiającą do Pracy AKTYWNI. Członek komisji oceniającej prace w konkursach poświęconych podlaskim tradycjom i sztuce ludowej. Pasjonat rękodzieła ludowego, aktor amator i konferansjer – od lat zaangażowany w promocję dziedzictwa regionu.

Dominika Jagiełło

Koordynatorka wolontariatu w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Specjalizuje się w rozwijaniu i prowadzeniu procesów wolontariackich z naciskiem na świadomy rozwój kompetencji wolontariuszy. Jej doświadczenie obejmuje także organizowanie wydarzeń kulturalnych i społecznych, dbanie o pozytywne doświadczenia publiczności oraz budowanie relacji ze społecznościami wokół Muzeum. Absolwentka podyplomowych studiów z rozwoju publiczności na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od lat jest ekspertką w polskiej Narodowej Agencji programu Erasmus+ i Europejski Korpus Solidarności. Pełni również funkcję przewodniczącej kapituły Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej. Prywatnie pasjonatka śpiewu chóralnego i psów.

Marta Skowrońska-Markiewicz

Animatorka i trenerka w obszarze rozwoju publiczności. Absolwentka historii sztuki (Uniwersytet Jagielloński) i menadżerka kultury (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie). Jej doświadczenie zawodowe obejmuje koordynację i produkcję projektów edukacyjnych i festiwali, tworzenie programów wolontariatu, koordynację obsługi widowni. Od 2012 roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie tworzyła zespół edukacji, aktualnie wspiera różnorodne działania budujące długotrwałe relacje z publicznością muzeum na stanowisku głównej specjalistki ds. rozwoju publiczności.

Anna Czerwińska

Kierowniczka Działu Edukacji Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Historyczka sztuki i trenerka. Autorka koncepcji programów edukacyjnych, tekstów, narzędzi i materiałów dydaktycznych oraz programów szkoleń i kursów. Kuratorka wielokrotnie nagradzanej, pierwszej w Muzeum POLIN wystawy edukacyjnej dla najmłodszych pt. W Polsce króla Maciusia. Członkini Kapituły Warszawskiej Nagrody Wychowawczej im. Janusza Korczaka oraz Warszawskiej Nagrody Edukacyjnej im. Marka Edelmana.

Anna Dybała-Pacholak

Główna specjalistka ds. programów edukacyjnych. W Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN koordynuje programy specjalne i edukacyjne, skierowane głównie do rodzin z dziećmi (m.in. wielkoskalowy Dzień Dziecka). Odpowiada również za przygotowanie materiałów i narzędzi edukacyjnych. Realizuje produkcję miniwystaw w Miejscu Edukacji Rodzinnej „U króla Maciusia” – przestrzeni dedykowanej rodzinom z dziećmi. Przygotowuje dysertację doktorską dotyczącą historii i kultury Żydów polskich. Stypendystka grantu NCN Preludium 15.

Marta Grzymkowska-Ciechańska

Absolwentka pedagogiki (ze specjalizacją animator i menedżer kultury) oraz dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Adiunktka w Dziale Edukacji Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Edukatorka historyczna, przewodniczka miejska po Warszawie, trenerka komunikacji i umiejętności społecznych, animatorka kultury, wieloletnia dziennikarka i redaktorka. Aktualnie w trakcie studiów podyplomowych w zakresie pedagogiki specjalnej – edukacja, terapia i wspomaganie osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W muzeum w Wilanowie zajmuje się m.in. rozwojem oferty edukacyjnej, współpracą z nauczycielami, opieką nad wolontariuszami (w tym osobami ze spektrum autyzmu), dostosowywaniem scenariuszy zajęć do osób ze specjalnymi potrzebami. Interesuje się edukacją opartą na relacji oraz Porozumieniu bez Przemocy (NVC).

Anna Berkowicz

Liderka zespołu ds. projektów partnerskich w Dziale Edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie. W pracy wykorzystuje doświadczenia zdobyte w międzynarodowej korporacji finansowej, angażując się we współpracę z partnerami biznesowymi oraz z organizacjami trzeciego sektora, w tym z Fundacją Poland Business Run. Prowadzi projekty w konsorcjach europejskich. Podejmuje działania na styku edukacji muzealnej i odpowiedzialności społecznej sektora kultury, oficjalna koordynatorka ds. ESG w MNK – inicjatyw z zakresu odpowiedzialności społecznej, ekologicznej i zarządczej. Absolwentka filozofii i studiów kuratorskich. Rzeczniczka nowych form edukacji dla szerszego dostępu do kultury.

Marta Hernik

Kierowniczka Działu Edukacji w Muzeum Narodowym w Krakowie. Przez większość swojego życia zawodowego związana z trzecim sektorem. Współpracowała m.in. z krakowskim oddziałem Uniwersytetu Dzieci oraz Małopolskim Stowarzyszeniem Probacja, przez ostatnie 9 lat reprezentowała Fundację Poland Business Run, gdzie przez 8 lat zarządzała największym projektem Fundacji – charytatywnym biegiem Poland Business Run, odpowiadała za organizację konferencji CSR Poland. Posiada bogate doświadczenie we współpracy z przedstawicielami sektora publicznego oraz prywatnego. Jest absolwentką pedagogiki społeczno-opiekuńczej, a także studiów podyplomowych z zakresu kryminalistyki, interwencji kryzysowej i public relations. Od zawsze zainteresowana tematyką wykluczenia społecznego. Wykłada na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

9.00–9.45 rejestracja uczestników

9.45–10.00 powitanie uczestników

10.00–10.20

prof. dr hab. Robert Kotowski

Jak wizyta w muzeum wpływa na nasze samopoczucie

10.20–10.40

dr hab. Dorota Folga-Januszewska, prof. ASP

Sztuczna inteligencja i terapie odwykowe w muzeum (czyli o pamięci wielozmysłowej)

10.40–11.00

prof. zw. dr hab. n. med. Jadwiga Jośko-Ochojska

Dobroczynny wpływ muzeoterapii na chorych

11.00–11.20

Dorota Stelmaszczyk-Szwed, Paulina Organiściak-Kwiatkowska

„Królewski zwierzyniec” – muzeum jako miejsce odpoczynku, inspiracji i twórczego działania

11.20–11.40

Maria Masternak

Młode głowy w Muzeum Fotografii w Krakowie

11.40–12.40 przerwa obiadowa

12.40–13.00

Anna Grabowska-Rogus

Wizyta, która zmienia. Rybnickie muzeum jako przestrzeń wsparcia i poprawy dobrostanu

13.00–13.20

Zuzanna Mikołajek-Kiełb

Żegluga przez życie – jak wizyta w Muzeum Morskim może wpływać na samopoczucie

13.20–13.40 dyskusja

14.00–16.00 warsztat

9.40–10.20 rejestracja uczestników

10.20–10.40

Olga Michalik

Odpowiedzialność muzeów nigdy się nie kończy? Muzea wobec wyzwań związanych z kondycją zdrowia psychicznego i dobrostanem publiczności

10.40–11.00

Piotr Gutowski

Skansen jako miejsce terapeutycznych oddziaływań poprzez twórczość ludową i działanie własne muzeum

11.00–11.20

Dominika Jagiełło, Marta Skowrońska-Markiewicz

Idea Dnia Wolnej Sztuki jako remedium na trudy i obniżone samopoczucie

11.20–11.40

Anna Czerwińska, Anna Dybała-Pacholak

Muzeoterapia w pracy z dziećmi z doświadczeniem uchodźczym na przykładzie projektu „Polin. Tu odpocznij”

11.40–12.40 przerwa obiadowa

12.40–13.00

Marta Grzymkowska-Ciechańska

Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie – terapia pięknem

13.00–13.20

Anna Berkowicz, Marta Hernik

„Kulturalne spa” – pilotażowe spotkania relaksacyjne dla odbiorcy biznesowego w Muzeum Narodowym w Krakowie

13.20–13.40 dyskusja/zakończenie konferencji