2018
Dwa obrazy związanych z regionem malarzy nurtu realizmu – Franciszka Kostrzewskiego i Józefa Szermentowskiego powiększyły kolekcję Muzeum Narodowego w Kielcach.
Połów ryb Franciszka Kostrzewskiego według sygnatury powstał w 1864 roku, czyli w najlepszym okresie twórczości artysty, gdy ten skupiony był głównie na malarstwie, porzuconym w latach późniejszych na rzecz rysunku i karykatury. Obraz ma kompozycję charakterystyczną dla wielu prac Kostrzewskiego – przedstawień grup postaci rozmieszczonych na kilku planach rozległego krajobrazu. W Połowie ryb na pierwszym planie artysta umieścił krępego mężczyznę i podającego, zapewne sprzedającego mu rybę, kilkuletniego chłopca. Głębiej widać między innymi kobietę klęczącą przy cebrzyku i obierającą rybę, raczkujące u jej boku małe dziecko, a także dwóch mężczyzn łowiących ryby w sieć. Z pieczołowitością i drobiazgowością odtworzone zostały stroje poszczególnych osób. Warto zwrócić uwagę na znakomite przedstawienie zieleni, łączące drobiazgowość przywołującą skojarzenia z manierą mistrzów niderlandzkich – na twórczości których kształcił się Kostrzewski – z prowadzoną przez artystę podczas studiów plenerowych własną obserwacją przyrody.
Obraz Wspomnienia Józefa Szermentowskiego namalowany został w 1865 roku w Paryżu. W tym samym roku pokazano go na wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Literatura i prasa wzmiankują o kilku wersjach tego tematu: już po roku Szermentowski powtórzył motyw, malując kompozycję zamkniętą w ciaśniejszym kadrze, przybliżył nieco postać kobiety, zrezygnował natomiast z zabudowań w tle. W kolekcji Muzeum Narodowego w Kielcach znajdują się 34 obrazy Józefa Szermentowskiego, tym samym, jest to największy zbiór prac tego artysty w zasobach muzealnych w Polsce. Pochodzą one z różnych okresów twórczości, od wczesnych, z pierwszej połowy l. 50. XIX w. po dzieła dojrzałe, tworzone już w Paryżu.
Obydwa obrazy znajdą swoje miejsce w nowo otwartej po remoncie w maju 2019 roku Galerii Malarstwa Polskiego, w której powstanie osobna sala wystawowa poświęcona Szermentowskiemu i Kostrzewskiemu. Tymczasem oglądać je można będzie w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, gdzie na czas remontu wypożyczono znaczną część muzealnych zbiorów.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Wkład własny zapewnił drugi organizator muzeum, tj. Województwo Świętokrzyskie.