Zbiory online
Święty Piotr Apostoł
Informacje o obiekcie:
Dział / Oddział: | Malarstwo i rzeźba |
Typ obiektu: | Obraz |
Datowanie: | XVIII w. |
Autor: | malarz nieokreślony |
Miejsce powstania lub znalezienia: | Polska (?) |
Technika: | olej |
Materiał: | szkło |
Wymiary: | 25,2 x 19,5 cm, |
Nr inwentarzowy: | MNKi/M/8 |
Mały obrazek malowany farbami olejnymi na szklanej tafli stanowi parę z analogicznym przedstawieniem św. Barbary (MNKi/M/9). Niewykluczone, że była to część większej cyklu z wizerunkami poszczególnych świętych. Obydwa obrazy w typowy dla barokowego malarstwa religijnego sposób przedstawiają postacie znane z chrześcijańskiej hagiografii.
Piotr Apostoł, jeden z najważniejszych świętych chrześcijańskich żył w czasach współczesnych Jezusowi. Mieszkał w Kafarnaum i do czasu powołania go przez Chrystusa, nosił imię Szymon. Jak jego ojciec Jona wywodzący się z Betsaidy Galilejskiej i brat Andrzej był rybakiem. Towarzyszył Jezusowi od początku jego publicznej działalności, przewodząc gromadce uczniów i stając się ich rzecznikiem. Jezus wyraźnie uznał tę jego przodującą rolę, powierzając mu władzę nad przyszłym Kościołem. Tym samym Piotr został pierwszym papieżem. Piotr dokonał swego żywota w Rzymie, będąc z rozkazu Nerona ukrzyżowanym, w odróżnieniu od Chrystusa, głową w dół. Zanim jednak do tego doszło anioł cudownie wyprowadził go z więzienia, do którego został wtrącony przez Heroda Agrypę. Dzięki temu mógł jeszcze przez kilka lat wzmacniać ducha w prześladowanych pierwszych chrześcijanach, za których czuł się odpowiedzialny. Święty Piotr miał jednak w swoim życiorysie niechlubny moment, kiedy to zaparł się Jezusa i to aż trzy razy. O zdradzie przypomniał mu piejący kur, zgodnie z zapowiedzią nauczyciela. To właśnie kogut stał się jednym z atrybutów świętego. Do pozostałych należy anioł wyprowadzający go z lochów, kajdany i łańcuchy, które zostały zerwane przed uwolnieniem, a także sieci i sprzęt rybacki związane z profesją Szymona. Często Piotr przedstawiany jest z symbolem swego duchowego przywództwa – z pastorałem i z księgą. Najbardziej chyba znaczącym jego atrybutem są jednak symboliczne klucze do Królestwa Niebieskiego.
Dwa z tych atrybutów pojawiają się na kieleckim obrazie na szkle. Ukazany na nim starszy mężczyzna z bujnym siwym zarostem w antykizowanej jasnej sukni i w czerwono-złocistym płaszczu układającym się miękko w fałdy, przysiadł na skale, opierając się łokciem o skalną półkę. Co ciekawe kamień, na którym siedzi święty wyściełany jest miękkim białym obłokiem – symbolem nieba. A skała to odniesienie do nadanego mu przez Chrystusa imienia – Piotr- Kefas- Opoka- Skała. Na jej szczycie stoi jednak znak zdrady i zaparcia – piejący kogut, który zawsze będzie przypominał apostołowi jak marną jest istotą. Mimo to poniżej, u stóp kontemplującego mężczyzny trzymającego przy twarzy białą chustę, zapewne do ocierania łez, pojawiają się dwa klucze – oznaka jego władzy w Kościele.
To typowy obraz dewocyjny, ze względu na rozmiary służący zapewne do kultu prywatnego. Wizerunki o tej samej tematyce i podobnym ujęciu postaci pojawiały się wielokrotnie w malarstwie sakralnym XVIII i XIX wieku.