Zbiory online
Chrystus Ukrzyżowany
Informacje o obiekcie:
Dział / Oddział: | Malarstwo i rzeźba |
Typ obiektu: | Rzeźba |
Datowanie: | ok.1500 |
Autor: | Rzeźbiarz nieznany |
Miejsce powstania lub znalezienia: | Małopolska, Kraków (?) |
Technika: | rzeźbienie |
Materiał: | drewno, ślady polichromii |
Wymiary: | 139 x 42 x 26 cm |
Nr inwentarzowy: | MNKi/M/276 |
Gotycka figura ukrzyżowanego Chrystusa jest niekompletna. Brakuje tu ramion postaci i krzyża, do którego były one przybite. Upływ czasu sprawił, że ramiona, które były połączone z tułowiem za pomocą drewnianych kołków wchodzących w zagłębienia odpadły i podobnie jak sam krzyż nie zachowały się. Przez to dzieło przemawia jednak jeszcze dobitniej do wyobraźni widza. Głowa w wysokiej koronie cierniowej uplecionej z grubo ciosanych gałęzi jest przechylona na prawe ramię, na pociągłej twarzy z przymkniętymi oczami i zamkniętymi ustami maluje się smutek, a jednocześnie spokój. Broda ułożona jest w drobne pukle, a długie włosy spływają spiralnymi lokami na ramiona i plecy ukrzyżowanego. Jego biodra przepasuje wąskie perizonium albo raczej subligaculum ukształtowane dynamicznie i związane na prawym biodrze w wydatny węzeł. Wysmukłe ciało Jezusa z nie stykającymi się ze sobą wydłużonymi, na pierwszy rzut oka nogami, sprawia wrażenie nienaturalnie długiego. W rzeczywistości to wyprostowane obciągnięte w dół nieproporcjonalnie duże stopy z długimi palcami wpływają na taki odbiór postaci Chrystusa, a jego proporcje po bliższej analizie wydają się całkiem przeciętne. Nogi Chrystusa, podobnie jak jego tors i głowa są poprawne anatomicznie, jednak jego ciało wydaje się ascetyczne poprzez słabo zaznaczoną muskulaturę.
Figura była obiektem kultowym. To nie tylko wyobrażenie postaci Chrystusa na krzyżu, ale także temat do kontemplacji. To przykład krucyfiksu mistycznego, skłaniające kontemplującego go wiernego, do zatrzymania się nad tajemnicą Zbawienia. Rzeźba pochodzi z kościoła pw. Św. Idziego w Tarczku pod Bodzentynem, w czasach jej powstania ważnego ośrodka w diecezji krakowskiej. Pochodząca z około 1500 roku z jednego z licznych warsztatów snycerskich Małopolski jest typowym dziełem późnogotyckim. Tego typu figury zwykle umieszczano w kościelnym ołtarzu lub na belce tęczowej świątyni. Nic dziwnego, że znaleźć można liczne analogie w dziełach sztuki sakralnej.