Zbiory online
Chłopska nędza
Informacje o obiekcie:
Dział / Oddział: | Sztuka współczesna |
Typ obiektu: | Obraz |
Datowanie: | 1932 |
Autor: | Stefan Żechowski (1912-1984) |
Miejsce powstania lub znalezienia: | Polska |
Technika: | olej |
Materiał: | dykta |
Wymiary: | 53,5 x 60 cm |
Nr inwentarzowy: | MNKi/W/1147 |
Urodził się w Książu Wielkim na Kielecczyźnie w rodzinie chłopskiej, studiował w Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie (dyplom 1932), w latach 1929-1936 jako członek Szczepu Rogate Serce Stanisława Szukalskiego uczestniczył we wszystkich wystawach grupy, w latach 1936-1937 stworzył cykl 37 ilustracji do powieści Motory Emila Zegadłowicza, która została w 1938 skonfiskowana pod zarzutem rozpowszechniania treści antypaństwowych i niemoralnych, w 1945 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej i w 1946 uczestniczył w zabezpieczaniu dzieł sztuki w majątkach objętych reformą rolną (powiat miechowski), ale wyjechał do Zabrza pod wpływem groźby śmierci ze strony podziemia (Narodowe Siły Zbrojne), w latach 1940.-1950. stworzył serie portretowych znaczków pocztowych i socrealistyczne obrazy dla szkół, świetlic i domów kultury, przede wszystkim portrety ludzi kultury, nauki i polskich rewolucjonistów, w 1953 w pożarze rodzinnego domu uległo zniszczeniu wiele jego rysunków, korespondencja i dziennik, w 1965 Andrzej Banach przygotował wystawę jego prac w Galerii Libraire la Proue w Brukseli, w 1966 w wydanych w Paryżu antologiach Les chefs-d'œuvre de l'amour sensuel reprodukowano jego prace, w 1973-1974 przebywał na 6-miesięcznym stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, tamże w 1974 zorganizowano mu indywidualną wystawę, w 1977 powstał film telewizyjny Ryszarda Wójcika o artyście Pustelnik, w 1981 Wydawnictwo Łódzkie wydało jego rekonstruowane wspomnienia Na jawie, a w 2004 Stefan Szlachtycz nakręcił kolejny dokument o nim Żech. Prawda naga. Był artystą wyrażającym rewolucyjne treści w tradycyjnej formie, którą niezwykle cenił wyrastając w uwielbieniu dla krakowskiej szkoły, polskiego malarstwa młodopolskiego, europejskiego akademizmu i symbolizmu jednocześnie na ogół ignorując dokonania XX-wiecznej awangardy, swoją wyjątkową nawet jak na artystę introwertyczną nadwrażliwość i wyobraźnię przelał w całości w prace o bardzo indywidualnej filozoficznej wymowie i konserwatywnej, światłocieniowej formie odrzuconej przez artystów nowoczesnych. Wdowa po artyście Marianna Żechowska (1923-2022) w latach 1997-2014 przekazała Muzeum Narodowemu w Kielcach ponad 400 prac artysty (obrazy, rysunki, szkice) czyniąc jego kolekcję kielecką największą z publicznych. Prace znajdują się także m. inn. w Muzeach Narodowych w Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu, Muzeach Okręgowych w Rzeszowie i Toruniu, Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, Muzeum Śląskim w Katowicach, Muzeum Zamoyskich w Kozłówce i kilkudziesięciu kolekcjach prywatnych w kraju i zagranicą.
Chłopska nędza, 1932, sygn. p.d.: S Ż / 32, olej dykta, 53,5 x 60 cm, zakup od Marianny Żechowskiej 1995, MNKi/W/1147
Bibl.: Rajkowska I., Nabytki Muzeum Narodowego w Kielcach w latach 1993-1995. Dział Malarstwa i Rzeźby, w: Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach, Kielce 1998, t. 19, s. 323, 326, il. 4; Rajkowska I., Sztuka erotyczna Żechowskiego, w: Stefan Żechowski. Katalog wystawy. Muzeum Narodowe w Kielcach, Kielce 1997, kat. 1, il. 1; Śniłem swoją sztukę. Malarstwo i rysunek Stefan Żechowski, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa 2002, kat.1, s. 81; Stefan Żechowski (1912-1984). Katalog raisonné / Catalogue Raisonné, red. I. Rajkowska, Kielce 2014, kat. 1, s. 205, il. kol.
Wyst.: Stefan Żechowski, MNKi 1997; Śniłem swoją sztukę. Malarstwo i rysunek Stefan Żechowski, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa 2002; Stefan Żechowski. Wielka retrospektywa, MNKi 2014