Zbiory online

Barokowa prasa do serwet

Informacje o obiekcie:

Dział / Oddział:Rzemiosło artystyczne
Typ obiektu:Mebel
Datowanie:ok. 1700
Autor:warsztat nieznany
Miejsce powstania lub znalezienia:Prusy Królewskie, Gdańsk
Technika:stolarka, snycerka, toczenie, okleinowanie, politu
Materiał:drewno, lipa, dąb, orzech, okleina orzechowa
Wymiary:218 x 95 x 64 cm
Nr inwentarzowy:MNKi/R/2723

U schyłku XVII wieku w Gdańsku obok reprezentacyjnych szaf, stołów i krzeseł powstawały równie eleganckie w formie sprzęty pełniące pośledniejsze funkcje gospodarcze. Jednym z nich była prasa do serwet zwana inaczej tłocznią.  Ten nieużywany już dzisiaj mebel, służył do prasowania bielizny stołowej. Pomiędzy dwie deski wkładano wilgotny materiał, a następnie dociskano drewniane płyty za pomocą śruby umieszczonej w nastawie między dwiema belkami. Złożone w kostkę obrusy zyskiwały podczas tego procesu ostre kanty, które były nieodzownym warunkiem eleganckiego nakrycia stołu.  Prasę ustawiano  na ogół w sieni,  która w tym czasie była miejscem reprezentacyjnym, lub w izbie stołowej. Obok pełnienia funkcji użytkowej tłocznia, ze względu na swoją wyszukaną formę stanowiła  dekorację pomieszczenia, w którym się znajdowała.   Gdańskie prasy miały zazwyczaj podstawę w formie stolika na toczonych nogach (w odróżnieniu od pras pochodzących  z warsztatów niderlandzkich i niemieckich, których dolną część stanowiły szafki lub komody), a właściwą tłocznię ukrytą między kolumienkami dźwigającymi zwieńczenie. W oskrzynieniu stolika prasy znajdowała się szufladka z uchwytem  w formie lwiej głowy lub maski. W zwieńczeniu najbardziej luksusowych egzemplarzy tego mebla (takich jak sprzęt kielecki) występowały postacie kobiece z rogami obfitości oraz koszami kwiatów i owoców. Tłocznie z Gdańska z uwagi na swoją dekoracyjną formę budziły szerokie zainteresowanie i były chętnie sprowadzane do dworów  i pałaców w  całej Polsce.

 

Ekspozycja stała, Dawny Pałac Biskupów Krakowskich