Skarb denarów rzymskich

Miejsce znalezienia: Skrobaczów, pow. Busko-Zdrój
Materiał: srebro
Nr inw. MNKi/A/1087

 
Skarb liczący 76 denarów rzymskich z okresu cesarstwa został znaleziony w 1909 roku i zakupiony przez Muzeum Świętokrzyskie od Włodzimierza Gierowskiego w 1962 roku.

Należy on do najliczniejszych skarbów monet rzymskich na terenie Małopolski, zawierających monety z okresu między 2 połową I wieku n.e. a przełomem II i III wieku n.e. (między 106 a 196 r. n.e.) przy jednoczesnej przewadze ilościowej monet Antoninusa Piusa i Marka Aureliusza. Wszystkie zostały wybite w mennicy rzymskiej. Ponadto, mimo braku okazów unikatowych, podkreślić należy dużą różnorodność denarów wchodzących w skład skarbu. Nie występują denary pochodzące z jednego stempla, w grupach denarów cesarzy, którzy reprezentowani są w skarbie najliczniej, niemal nie ma (z wyjątkiem denarów Hadriana) denarów z tych samych lat. Ważne jest to, że monety pochodzą z kolejnych lat panowania cesarzy.

Brak ścisłych danych o sposobie ukrycia skarbu w ziemi uniemożliwia określenia jego charakteru. Duża wynosząca 90 lat rozpiętość chronologiczna monet wyklucza niemal całkowicie możliwość jednoczesnego przewiezienia ich na nasze tereny i przemawia za długim okresem jego tezauryzacji. Znaczne starcie powierzchni monet wskazuje, że między momentem wybicia a zdeponowaniem w ziemi były przez dłuższy czas w obiegu. Szczególnie ważnym faktem jest silne starcie powierzchni końcowych monet skarbu, co w połączeniu
z wybiciem monety końcowej w latach 193-196 n.e., pozwala przyjąć, że skarb został zdeponowany w ziemi około połowy III wieku.

Zestawienie chronologiczne denarów przedstawia się następująco:

    Trajan (98-117 r.)

    2

    Hadrian (117-138 r.)

    9

    Eliusz (137 r.)

    1

    Antoninus Pius (138-161 r.)

    16

    Faustyna I, żona Antoninusa Piusa

    12

    Marek Aureliusz (161-180 r.)

    16

    Faustyna II, żona Marka Aureliusza

    5

    Lucjusz Werus (161-169 r.)

    2

    Lucilla, żona Lucjusza Werusa

    1

    Kommodus (180-193 r.)

    7

    Kryspina, żona Kommodusa

    3

    Septimiusz Sewer (193-211 r.)

    1

    Julia Domna, żona Septimiusza Sewera

    1
 
Autor: dr Jolanta Gągorowska-Chudobska

Literatura:

    Kuczyński J., Skarb denarów rzymskich ze Skrobaczowa pow. Busko, Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego, t. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1964, s. 115-133