Gobelin "Pejzaż" Tadeusz Dominik

Tadeusz Dominik

Gobelin "Pejzaż" MNKi/R/2326
1987 rok
100 x118 cm
osnowa – bawełna, wątek – wełna, technika kilimowa

Jestem zafascynowany tkaniną – powiedział Tadeusz Dominik w jednym z wywiadów. Artysta znany był przede wszystkim jako malarz, ale jego wszechstronne zainteresowania sprawiły, że tworzył również w takich dziedzinach jak grafika (także komputerowa), ceramika oraz tkanina. Tę ostatnią jednak traktował jedynie jako dodatkowy środek wypowiedzi, twierdząc: (...) nie szukam w niej czegoś innego niż w malarstwie. W tkaninie robiłem ten sam obraz, co farbą olejną na płótnie, tylko próbowałem sił z inną materią.
Odrodzenie sztuki tkackiej, które miało miejsce nie tylko w Polsce w latach 60. i 70. XX wieku, związane było z odejściem od stosowania tradycyjnych materiałów i technik wytwarzania, a także z doświadczeniami z rzeźbiarskim traktowaniem tkaniny, przestrzennością, grą faktur i kolorów. Działania te spowodowały ponowną nobilitację tej dyscypliny twórczości oraz przyciągnęły uwagę artystów, którzy dotąd parali się innymi dziedzinami sztuki. Popularność sztuki włókna sprawiła, że dla wielu twórców, między innymi dla Tadeusza Dominika, tkanina stała się jeszcze jednym medium, sposobem przekazu niekoniecznie związanym z eksperymentami.
Tkaniny Tadeusza Dominika, przez niego samego nazywane gobelinami, odzwierciedlają  poniekąd przemiany zachodzące równolegle w jego twórczości malarskiej. Artysta, który dyplom uzyskał w 1953 roku w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni malarstwa prof. Jana Cybisa  początkowo tworzył sztukę figuratywną. Stopniowo jednak jego prace nabierały cech coraz bardziej abstrakcyjnych. Tkaniny, tak jak i jego obrazy, były wówczas silnie zgeometryzowane. Składały się z zestawionych ze sobą skontrastowanych płaszczyzn, dodatkowo, jak powstające w latach 60. żakardy, zdobionych aplikacjami. Z biegiem czasu gobeliny Tadeusza Dominika zyskały formę bardziej malarską, choć nadal linearną, kolorystykę żywiołową, a przedstawiane na nich kształty sugerowały fragmenty pejzażu, ponieważ ich tematyka, również jak w przypadku malarstwa, czerpała z bogatego źródła inspiracji, jakim dla artysty była natura.
Jedna z tkanin Tadeusza Dominika w 1988 roku trafiła do zbiorów Działu Rzemiosła Artystycznego MNKi (jedyna praca artysty w tym dziale). Jest to gobelin "Pejzaż", zakupiony w Galerii Sztuki Alicji Wahl w Warszawie. Gobelin powstał w 1987 roku. Pobrzmiewają w nim echa koloryzmu, kierunku, za sukcesora którego uważany jest Dominik, oraz abstrakcji. Kompozycja otoczona została – jak obraz ramą - czarnym wąskim pasem oraz szeroką białą bordiurą z czarnymi narożami. Wypełniają ją nieregularne, wielobarwne plamy, przywodzące na myśl elementy krajobrazu – drzewa, krzewy, wodę. Na dole, pośrodku bordiury, wetkany został monogram wiązany TD.

                                                                      * * *
Tadeusz Dominik urodził się w 1928 roku. Studiował w latach 1946 – 1951 na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pracował w macierzystej uczelni od 1952 do 1990 roku. Zmarł 20 maja 2014 roku.

oprac. Anna Pietrzak

Tadeusz Dominik. Za oknem jest ogród, oprac. katalogu Paulina Rymkiewicz, Magdalena Wicherkiewicz, Warszawa : Muzeum Narodowe : Fundacja Polskiej Sztuki Nowoczesnej, 2008.
Splendor tkaniny, katalog pod red. Marty Kowalewskiej i Michała Jachuły, Warszawa : Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki, 2013
Rottenberg Anda, Sztuka w Polsce 1945 – 2005, Warszawa 2005
Melodia obrazu. Z Tadeuszem Dominikiem rozmawia Marta Kowalewska, "Art & Business" 2006, nr 6, s. 14 - 17