Głowa artysty Stefan Żechowski (1912-1984)

1940
Sygn.? l.d.r.: SZ I 1940
Olej, płyta pilśniowa
40,8 x 33 cm
MNKi/W/1313
Dar Marianny Żechowskiej 2014

Był malarzem, rysownikiem, ilustratorem. Urodził się w Książu Wielkim koło Miechowa, w 1932 ukończył Szkołę Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie, był członkiem Szczepu Rogate Serce pod kierunkiem Stanisława Szukalskiego. W 1937 wykonał ilustracje do skonfiskowanych Motorów Emila Zegadłowicza, a jego samego oskarżono o antypaństwowość i niemoralność rysunków. Od lat 30. znany był ze swych – wykonanych
z maestrią – pastelowych i ołówkowych erotyków, a także oryginalnych kompozycji symbolicznych o niezwykle różnorodnej tematyce: patriotycznej, społecznej, chrystologicznej , wizyjnej, literackiej. Od lat 60. cenią go kolekcjonerzy i znawcy na całym świecie, po wystawach jego prac w zachodniej Europie i Stanach Zjednoczonych.
W 1981 opublikował swoje wspomnienia Na jawie.

Po licznych mniejszych ekspozycjach artysty w kraju i za granicą Muzeum kieleckie zaprezentowało w 2014, po kilku latach przygotowań, jego wielką retrospektywę z precedensowym pokazem jego warsztatu pracy w oparciu o kilkadziesiąt kolekcji publicznych i prywatnych, w tym największą w Polsce swoją własną liczącą ponad 460 prac. Wystawie towarzyszył polsko-angielski katalog raisonné artysty (ponad 1500 prac) przygotowany jako wielka encyklopedia wizualna Żechowskiego. Obraz Głowa artysty należy do kolejnej grupy prac darowanych Muzeum przez Mariannę Żechowską, wdowę po artyście, tym razem z okazji przygotowanej przez Muzeum retrospektywy i wielkiego katalogu. Należy do nielicznych, dopiero odkrytych i na dodatek bardzo dobrych olejów artysty, który z bardzo prozaicznych materialnych powodów nie rozwinął tej klasycznej techniki malarstwa. Brak doświadczenia zaważył jednak na stanie zachowania obrazu, który został poddany gruntownej konserwacji z niezwykle pozytywnym skutkiem. Pracę charakteryzuje typowa ciepło-pastelowa kolorystyka Żechowskiego i ulubiona tematyka – portret, w tym wypadku efebowaty (co częste u artysty) młody mężczyzna z puklami włosów, dużymi oczami i pełnymi ustami. Takim przeważnie bardzo chciał się widzieć malarz jako podręcznikowy wręcz idealista i wielbiciel klasyki.

Oprac. Iwona Rajkowska

Bibl.: Stefan Żechowski (1912-1984). Katalog raisonné/Catalogue Raisonné, red. I. Rajkowska, Kielce 2014, kat. 68, s. 34, 215, il. kol.
Wyst.: Stefan Żechowski. Wielka retrospektywa, MNKi 2014