Obiekt tygodnia
Jadwiga Janczewska, Autoportret
Autoportret
Jadwiga z Szetkiewiczów Janczewska urodziła się w 1856 roku w Hanuszyszkach na Litwie. Była młodszą siostrą pierwszej żony Sienkiewicza, Marii, zmarłej na gruźlicę w roku 1885. Autorka portretu wyszła za mąż za Edwarda Glinkę-Janczewskiego, botanika, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, z którym zamieszkali w Krakowie. Ich syn, Edward, został profesorem Akademii Górniczo-Hutniczej, był też znanym alpinistą.
Janczewska prowadziła w swoim mieszkaniu salon towarzyski, w którym spotykali się przedstawiciele świata nauki, artyści i literaci. Sienkiewicz korespondował z nią przez kilkanaście lat, zasięgając opinii w wielu sprawach prywatnych i zawodowych. Była jego przyjaciółką i powiernicą. Pozostawione listy stanowią bezcenne źródło informacji o pisarzu, jego życiu i podróżach. W jednym z nich z roku 1890 Henryk Sienkiewicz wspominał, że została ona „niekoniecznie doskonale” sportretowana, ale w tym wypadku chodzi prawdopodobnie o inny obraz, gdyż Janczewska miała wówczas 39 lat. Portret, zdobiący obecnie dawny salon pisarza w oblęgoreckim pałacyku, przedstawia osobę wyraźnie młodszą.
Autoportret Jadwigi Janczewskiej powstał około 1885 roku. Autorka portretu przejawia niemały talent malarski, rozwijany najprawdopodobniej u Wojciecha Gersona, który w latach 1872–1896 prowadził w Warszawie Szkołę Rysunkową. Kilka prac Janczewskiej zachowało się w zbiorach Pałacyku w Oblęgorku i są wśród nich m.in. portrety Sienkiewicza, Emilii Mineyko czy Kazimierza Szetkiewicza.
Opisywany obraz pierwotnie wisiał w krakowskim mieszkaniu Janczewskich. Do zbiorów Muzeum trafił w 1972 roku. Przedstawia kobietę z twarzą zwróconą lewym profilem. Jej wzrok skierowany jest na widza. Sylwetka siedzącej Jadwigi została ujęta do pasa. Kobieta ma gładko uczesane, ciemnoblond włosy z grzywką nad czołem, jasną karnację i zielone oczy. Ubrana jest w brązową suknię z wysokim kołnierzykiem, beżowym plastronem i bufiastymi rękawami. W kolorystyce obrazu przeważają ciemne oraz ciepłe brązy.
Bibliografia
- Kowalska-Lasek, Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Katalog zbiorów, Kielce 2016.
- Putowska, Oblęgorek. Muzeum Henryka Sienkiewicza, Kielce 2008.
- Sienkiewicz, Listy, t. 2, cz. 1, Warszawa 1996.
