Obiekt tygodnia
Dykcyonarzyk geograficzny
Echard Laurence, Dykcyonarzyk geograficzny czyli opisanie krolestw, powincyi, miast, biskupstw, xięstw, hrabstw, margrabstw, portow, fortec y innych mieysc znacznieyszych w czterech częściach świata […].,
Warszawa, Drukarnia Piotra Dufour drukarza J. K. Mci., 1782
MNKi/MBM/ 15610, 1528, 29940
Jest to osiemnastowieczny słownik geograficzny wydany w trzech tomach.
Autor starodruku Laurence Echard (1670–1730) był brytyjskim pastorem, historykiem. Pisane przez niego kompendia geograficzne, często wznawiane
i tłumaczone na różne języki cieszyły się ogromną popularnością. Polska wersja dykcjonarzyka została przetłumaczona z języka francuskiego przez księdza Franciszka Siarczyńskiego (1758–1829) historyka i geografa, pierwszego dyrektora Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich. Wydanie polskojęzyczne poszerzono o miasta i obiekty polskie.
Starodruk wydrukowano w nowoczesnej drukarni Piotra Dufour (1729–1797), którego sprowadził do Polski z Francji książę Adam Czartoryski. Dufour od króla Stanisława Augusta otrzymał przywilej na założenie własnej drukarni i odtąd tytułował się „drukarzem JKMci i Rzeczypospolitej”. W jego dorobku wydawniczym znalazły się publikacje z zakresu tematyki społeczno-politycznej, kulturalno-literackiej, prawniczej i naukowej.
Egzemplarz biblioteczny dzieła posiada znaki własnościowe. W tomie pierwszym jest to pieczątka oraz własnoręczny podpis byłego właściciela: J.P. Kruszyński.
Jan Pomian Kruszyński (1773–1845) poeta i tłumacz, w latach 1804–1812 pracował w Puławach w Świątyni Sybilii, gdzie opiekował się również biblioteką. Był autorem pierwszego przewodnika historycznego po zbiorach puławskich.
Tom trzeci posiada wpis: Z bibl. Mego Dziada
Exlibris Ign[atius] Lubicz Orłowski 1830
Orłowscy herbu Lubicz mieli dobra na Podolu w Malejowcach. Rodzina zgromadziła w swojej rezydencji, ufundowanej przez Jana Onufrego Orłowskiego, liczne dzieła sztuki m.in. obrazy czołowych malarzy polskich Józefa Brandta, Jana Matejki, Juliusza Kossaka, jak również weszła w posiadanie, po krewnym biskupie Ignacym Krasickim, zbiorów numizmatów oraz wspaniałej biblioteki liczącej ok. 8 tys. woluminów. Ignacy Lubicz Orłowski, wnuk Jana Onufrego, był właścicielem Malejowic przez prawie cały XIX wiek.
Oprac. Bogusława Skrzypczak
Literatura:
- Antoniuk D., Polskie zamki i rezydencje na Ukrainie, t. 2, s. 137–138
- Ciechanowska Z., Kruszyński Jan h. Pomian, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 15, Wrocław et al. 1970, s. 439–440
- Elbanowski A., Ameryka we wszystkich swoich częściach większych i mniejszych. Polskie leksykony geograficzne XVIII wieku, „Ameryka Łacińska” 2013, nr 2(80) s. 41–70
