Gazeta Światowid

Gazeta „Światowid”
Polska, Kraków, 28.11.1925
technika: druk    materiał: papier biały, druk i ilustracje w kolorze sepii
wymiary: wysokość 41,5 cm, szerokość 30 cm
Nr inwentarzowy: MNKi/Ż/139

Stefan Żeromski zmarł 20 listopada 1925 roku. Był wówczas niezwykle popularny, stanowił autorytet, który miał olbrzymi wpływ na życie towarzysko-kulturalne Polski, a jego książki sprzedawano w dużych nakładach.

Utwory pisarza dotykały bardzo ważnych spraw społecznych i narodowych. Był bowiem społecznikiem, patriotą, publicystą, rozumiejącym Polskę jako zobowiązanie, wieszczem niepodległości, ale także piewcą zwykłych, ludzkich spraw i namiętności.  

Trudno się więc dziwić, że pogrzeb pisarza – 23 listopada 1925 roku – okazał się manifestacją patriotyczną, w której uczestniczyli przedstawiciele najwyższych władz, wojska, organizacji i stowarzyszeń, delegacje zagraniczne oraz mieszkańcy Warszawy.

Wśród przedstawicieli prasy relacjonującej pogrzeb Stefana Żeromskiego, znaleźli się wysłannicy krakowskiego „Światowida”. Owo pismo, poruszające tematykę społeczno-kulturalną, miało formę kroniki tygodniowej i wydawane było od 1924 do 1939 roku. Każdy jego numer był bogato ilustrowany  – znajdowało się w nim od kilkunastu do kilkudziesięciu zdjęć.

Wydany 28 listopada 1925 roku numer upamiętniał między innymi pogrzeb Stefana Żeromskiego. Wizerunek wybitnego literata umieszczono na okładce, a wewnątrz pisma, na stronie 13, trzy kolejne fotografie z pogrzebu. Jedna z nich przedstawia – dość szokujące z dzisiejszej perspektywy – zwłoki pisarza w otwartej trumnie, na kolejnych dwóch widać kondukt pogrzebowy oraz wejście do mieszkania Żeromskich na Zamku Królewskim w Warszawie.

Oprócz zdjęć, na łamach tygodnika znalazło się miejsce na krótką informację na temat obrzędów pogrzebowych. Na okładce, pod portretowym zdjęciem Żeromskiego, widnieje tekst: „W skromnym mieszkaniu na Zamku w Warszawie, zmarł, prawie nagle, dnia 20 listopada Stefan Żeromski, genialny twórca <<Popiołów>> i tylu innych wybitnych dzieł. Nazwisko jego pozostanie na zawsze nie tylko w dziejach literatury, ale i w historii duszy Narodu w przełomowej epoce, prowadzącej od ostatnich dni niewoli do Zmartwychwstania”.

Oprac.: Paulina Bies

Bibliografia:

Stefan Żeromski. Kalendarz życia i twórczości, oprac. S. Eile i S. Kasztelowicz, Kraków 1976.

Nad trumną hetmana słowa polskiego, „Głos Polski” 1925, nr 322, s. 3.