Święty Paweł Pustelnik

Święty Paweł Pustelnik
Rataje, 1992
wys. 40,5, szer. 29,8 cm
karton czarny, pastel, ołówek
MNKi/E/5587

Pierwszy chrześcijański pustelnik

Twórczość Marianny Wiśnios zaliczana jest do najciekawszych zjawisk artystycznych z pogranicza sztuki ludowej i naiwnej. Muzeum Narodowe w Kielcach posiada największą kolekcję prac artystki.
W 2018 roku zakupiono kolejny obraz utalentowanej malarki przedstawiający Świętego Pawła Pustelnika. Praca wykonana na czarnym kartonie pastelami ilustruje fragment legendy o świętym.  

Święty Paweł urodził się w zamożnej rodzinie ok. 228 roku w Tebach – starożytnej stolicy faraonów. Gdy miał 21 lat rozpoczęły się prześladowania chrześcijan z nakazu cesarza Decjusza. Wtedy Paweł uciekł na pustynię opodal Teb, gdzie żył samotnie przez 90 lat. Codziennie przylatywał do niego kruk, który w dziobie przynosił mu połowę bochenka chleba. Kiedy był bliski śmierci odwiedził go święty Antoni, a kruk tego dnia przyniósł cały bochenek. Gdy Paweł zmarł, św. Antoni chciał go pochować, ale nie mógł poradzić sobie z wykopaniem grobu. Wtedy z pomocą przyszły dwa lwy, które łapami wykopały jamę.

Paweł jest pierwszym pustelnikiem, którego imię znamy, dlatego otrzymał zaszczytny przydomek „Pierwszego Pustelnika”.

Atrybuty: kruk z chlebem w dziobie, lew, przełamany chleb.

Opiekun Zakonu Paulinów.

Wspomnienie liturgiczne 15 stycznia.

Marianna Wiśnios (1909–1996) przez całe życie mieszkała we wsi Rataje koło Wąchocka. W domu rodzinnym  było biednie, dlatego do szkoły uczęszczała tylko 2 lata. Od dziecka lubiła rysować, ale niestety nie miała czym. Wykorzystywała więc patyk, którym kreśliła linie po piasku, bryłkę węgla, którą rysowała po płotach, a jak  trafił się kawałek papieru, pędzel robiła ze starej szmatki. Po raz pierwszy swoje obrazy zaprezentowała dopiero w 1972 na konkursie sztuki ludowej w Iłży, gdzie zdobyła pierwszą nagrodę. Od tej pory o jej prace zaczęły zabiegać zarówno muzea, jak i prywatni kolekcjonerzy.

Największy rozgłos i sukces artystyczny przyniosły jej obrazy o treści religijnej, zwłaszcza pasyjnej, inspirowane drogą krzyżową i modlitwą różańcową. Szczególne miejsce w jej twórczości zajmuje Ukrzyżowanie oraz sceny z cyklu Opłakiwanie.

Prace malarki znajdują się w licznych zbiorach muzealnych, m.in. w muzeach etnograficznych w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Toruniu, Muzeum Sztuki Współczesnej w Łodzi, Muzeum Okręgowym w Radomiu, Muzeum na Jasnej Górze w Częstochowie oraz w Muzeum Narodowym w Kielcach, a także poza granicami kraju m.in. we Francji, Szwajcarii, Niemczech, Holandii, Belgii, USA i Meksyku.

Oprac. Anna Latos-Paryska  

Bibliografia:

Erber B., Malarstwo Marianny Wiśnios, Kielce 1988.

Święty na każdy dzień, red. D. Borowska­-Mostafa, Warszawa 2009.