Fantazja architektoniczna

Fantazja architektoniczna,
1980,
akryl, płyta pilśniowa,
61 x 72 cm,
sygn. na odwrocie: BEKSIŃSKI/1980,
zakup 1981

Zdzisław Beksiński (1929–2005) Studiował architekturę (1956–1960) na Politechnice Krakowskiej. Zawodowy fotografik, rysownik, od połowy lat 50. zajmował się malarstwem, w ostatnich latach życia fotomontażem komputerowym. Zaczynał od malarstwa ekspresjonistycznego, by szybko wypracować swój własny styl, który zjednał mu gorących wielbicieli i bogatych nabywców (szczególnie na rynku niemieckim, bo nie udała się próba podbicia Francji), ale i zagorzałych przeciwników – w latach dominujących w sztuce współczesnej nurtów awangardowo-abstrakcyjnych sztuka Beksińskiego – tradycjonalistyczna, realistyczna, jeśli chodzi o warsztat, a wizjonersko-ekspresyjna, jeśli chodzi o przesłanie, mogła nie wzbudzać entuzjazmu badaczy sztuki i krytyków. W stałej ekspozycji prace Beksińskiego można oglądać w Muzeum Historycznym w Sanoku, rodzinnym mieście autora.

Praca charakterystyczna, jeśli chodzi o autorski styl, formę i kolorystyczną tonację, nieczęsta, jeśli chodzi o tematykę – przedstawienie fantastycznej, wizyjnej architektury bez postaci ludzkiej. To dobry i „ładny” obraz, według przekonania twórcy: „Ja myślę, że idzie po prostu o namalowanie ładnych obrazów. Ładnych”. Malarz z założenia nie akceptował sztuki nieprzedstawiającej, a najbardziej abstrakcji geometrycznej: „Sztuka gorąca, romantyczna, ekspresyjna jest mi bliska (...) maluję w y ł ą c z n i e po to, by »przetrwać w dziełach« (...) traktuję uprawianie sztuki jako formę kłamstwa przysłaniającego przerażający Transcendent, z którym obcowanie jest dla mnie nie do zniesienia. (...) We wszystkich obrazach chciałbym pokazać tylko to, co – jak mi się wydaje – jest we mnie atrakcyjne, i głęboko ukryć to, czego się wstydzę”.

Wystawy:

Przemijanie, MNKi 1990; Najcenniejsze zakupy, dary i znaleziska Muzeum Narodowego w Kielcach 1979–1983, MNKi 1983/1984; Współczesne malarstwo polskie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, MNKi 1998/1999.

Bibliografia:

Adamski A., Beksiński, czyli o lękach na zamówienie społeczne, „Sztuka” 1976, nr 2/3, s. 16–20.

Beksiński Z., Znaczenie jest dla mnie bez znaczenia, rozm. przepr. Z. Taranienko, „Sztuka” 1979, nr 4/6, s. 31–35.

Kuczyński J., Oborny A., Postoła E., Kronika muzealna 1979–1982, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 1984, t. 13, s. 444, il. nr 29, s. 445.

Rajkowska I., Współczesne malarstwo polskie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach / The Polish Contemporary Painting at the National Museum in Kielce, Kielce 2007, poz. kat. 82, s. 184–185.

Zdzisław Beksiński, „Projekt” 1981, nr 6, s. 17–18.