Rozkład jazdy pociągu wiozącego zwłoki Henryka Sienkiewicza

Rozkład jazdy pociągu wiozącego
zwłoki Henryka Sienkiewicza
Dyrekcja Kolei Państwowych w Warszawie
25 października 1924
druk, maszynopis, papier
34 x 20,5 cm

Henryk Sienkiewicz zmarł 15 listopada 1916 roku w szwajcarskim Vevey, gdzie przebywał od dwóch lat, kierując wraz z Ignacym Paderewskim pracami Generalnego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Skromny pogrzeb pisarza, z powodu trwającej wojny, musiał odbyć się za granicą. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości stało się możliwe sprowadzenie zwłok Sienkiewicza do ojczyzny. Wiosną 1924 roku powołano w tym celu Główny Komitet Sprowadzenia Zwłok Henryka Sienkiewicza. W rezultacie drugi pogrzeb noblisty odbył się 27 października 1924 roku. Po dwudniowych uroczystościach trumnę z ciałem autora Quo vadis złożono w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie. Pogrzeb w samej tylko stolicy zgromadził tysiące ludzi, w tym przedstawicieli najwyższych władz państwowych z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim na czele.

Zanim jednak specjalny pociąg wiozący trumnę z pisarzem dotarł do kraju, przebył daleką drogą ze Szwajcarii. 20 października 1924 roku odbyło się nabożeństwo w kościele w Vevey, a następnego dnia pociąg pod honorową eskortą, ozdobiony kwiatami i wieńcami, ruszył przez Szwajcarię, Austrię i Czechosłowację do Polski. W ciągu następnych kilku dni kondukt wielokrotnie zatrzymywał się w każdym większym mieście, gdzie delegacje i mieszkańcy oddawali hołd Sienkiewiczowi. Pociąg stawał m.in. w Lozannie, Zurychu, Innsbrucku, Wiedniu i Pradze, gdzie program uroczystości był szczególnie bogaty. 25 października, o godz. 8.25, trumna z ciałem autora Trylogii dotarła do granicy polsko-czechosłowackiej w Piotrowicach. Na Sienkiewicza czekał tam osobisty wagon salonowy prezydenta Rzeczypospolitej.
W kraju na każdej stacji gromadziły się delegacje władz miejskich i tłumy rodaków. Zanim kondukt dotarł do Warszawy, zatrzymywał się w Katowicach, Sosnowcu, Zawierciu i Częstochowie. Tu trumnę przewieziono pod klasztor jasnogórski na nabożeństwo. Następnie przez Radomsko, Piotrków, Koluszki, Skierniewice i  Żyrardów kondukt dotarł do stolicy.       

Rozkład jazdy pociągu jest jednym z dokumentów przypominających o wydarzeniach sprzed 96 lat. Ma on formę podłużnej kartki, z drukiem w kolorze niebieskim. Pod nagłówkiem „Rozkład jazdy” znajduje się tekst „pociągu nadzwyczajnego N.204 / dla przewiezienia zwłok / ś.p. Henryka Sienkiewicza”. Tabela, zawierająca nazwy stacji kolejowych (miast) z godzinami przyjazdów i odjazdów, została wypełniona pismem maszynowym. Poniżej znajduje się znak Kolei Państwowych oraz godło Polski. Wokół tabeli, na winiecie, umieszczono wizerunki: u góry budynku dworca, w lewym dolnym rogu wieży klasztoru jasnogórskiego, w prawym dolnym rogu Kolumny Zygmunta. Na dole widnieje napis: „Dyrekcja Kolei Państwowych w Warszawie”. W prawym górnym rogu umieszczono datę „25 października 1924 r.”.   

Oprac. Łukasz Wojtczak