Olimpijska Moskwa

Olimpijska Moskwa
Ryszard Osadczy (1931–2013)
1980
akwaforta, akwatinta barwna, VI epr. d'art.
64 x 49 cm
MNKi/GR/2143
zakup 1984

Temat sportowy pojawił się w sztuce polskiej około połowy XIX wieku. I chociaż największy rozkwit tego typu przedstawień miał miejsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego, do dziś wielu artystów podejmuje go w różnych dziedzinach plastyki. Sylwetka sportowca, zagadnienie ruchu, problem walki sportowej, emocji towarzyszących zwycięstwu lub porażce, relacja jednostka-tłum to nieliczne przykłady artystycznych wyzwań. Pretekstem do realizacji tematu były również imprezy sportowe, chociażby igrzyska olimpijskie.

Prezentowana grafika Ryszarda Osadczego powstała z okazji XXII olimpiady letniej odbywającej się w Moskwie w 1980 roku. Impreza ta przeszła do historii ze względu na bojkot 60 państw, które w ten sposób wyraziły swój sprzeciw wobec inwazji ZSRR na Afganistan w grudniu 1979 roku.

Praca została wykonana w technikach trawionych, gdzie rysunek nanoszony jest na płytę pokrytą warstwą wosku, a następnie wydobyty za pomocą kwasu. W efekcie uzyskane linie są bardziej swobodne i płynne niż w technikach suchych, czyli rytych. Jest to szósta autorska odbitka, poza głównym nakładem.

Artysta przygotował kompozycję o charakterze symbolicznym. Na ciemnogranatowym tle zamkniętym półkoliście, niczym widok z okna w ciemną noc, ukazany został zarys cerkwi o trzech wieżach z cebulastymi hełmami. Wypełniają go szkicowo potraktowane postacie reprezentujące różne dyscypliny olimpijskie: dołem jeźdźcy i płotkarze, górą piłkarze, sprinterzy, gimnastyczki, wyżej koszykarze, pływacy, miotacze kulą i dyskiem. Na szczycie cerkwi widnieje logo moskiewskich igrzysk zaprojektowane przez sowieckiego artystę Vladimira Arsentieva w 1975 roku, złożone z olimpijskich kół oraz sześciu paralelnie biegnących linii wznoszących się środkiem ku górze, w nawiązaniu do formy toru wyścigowego oraz socrealistycznej architektury radzieckiej (Siedem Sióstr – siedem moskiewskich wieżowców zaprojektowanych na przełomie lat 40. i 50. XX wieku).

Ryszard Osadczy (1931–2013) to wybitny grafik i malarz; absolwent Wydziału Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1957); pracownik naukowo-dydaktyczny (katowicka filia ASP w Krakowie w latach 1968–1978; Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie w latach 1978–2013, Europejska Akademia Sztuk w Warszawie w latach 1992–2013); czynnie zaangażowany w organizację pracowni grafiki na uczelniach w Częstochowie oraz Warszawie; profesor nadzwyczajny (od 1992); uczestnik wielu wystaw w kraju i za granicą, laureat licznych nagród i wyróżnień, m.in. na I Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie (1966) oraz IV Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki w Warszawie (1969).

Oprac. Małgorzata Osobińska

Bibliografia

Grafika Ryszarda Osadczego, Rzeszów 1979.

Morawińska-Brzezicka M., Sport w sztuce polskiej 1945–75, Warszawa [b.r.w.].