Primavera

Feliks Stanisław Jasiński (1862–1901) wg obrazu Sandro Botticellego (1445–1510)
Paryż, 1892
akwaforta, miedzioryt, papier
32,5 x 51 cm
sygn. oł. p.d.: F. Jasiński; l.d.: remarka artysty, p.g.: Publiè en Octobre 1982 par Jules Hautecoeur 172, rue de Rivoli Paris
MNKi/GR/2869

Kopia jednego z najbardziej rozpoznawalnych obrazów włoskiego renesansu – La Primavera Sandro Botticellego z 1480 roku należy do cenniejszych prac w kolekcji grafiki dawnej. Rycina została wykonana w 1892 roku przez uznanego polskiego rytownika działającego we Francji – Feliksa Stanisława Jasińskiego.

            Arcydzieło Botticellego zajmuje uwagę badaczy nieprzerwanie od końca XIX wieku, tj. momentu kiedy zapomnianą twórczość artysty na nowo odkryli w Anglii prerafaelici. Do dziś znaczenie tego obrazu pozostaje tajemnicą, choć scena uznawana jest powszechnie za celebrację piękna, miłości, pokoju, dobrobytu oraz triumf natury. W bajecznej scenerii gaju pomarańczowego widzimy dziewięć mitologicznych postaci zastygłych w bezruchu – boginię Wenus, kupidyna, trzy Gracje, Merkurego – posłańca bogów oraz nimfę Chloris ulegającą przemianie w boginię wiosny – Florę, za sprawą boga zachodniego wiatru Zefira. Bogactwo roślin, jakie zaprezentował tu artysta, jest oszałamiające. Na kwietnej łące można znaleźć kilkaset gatunków kwiatów i ziół wzorowanych zapewne na XV-wiecznych zielnikach, w tym 138 zidentyfikowanych, jak: stokrotki, jaskry, chabry, maki, fiołki, chryzantemy, krokusy, irysy, lilie, jaśmin, niezapominajki… Malowidło powstało jako dekoracja willi Larga, należącej do Lorenzo di Pierfrancesco de Medici, młodszego kuzyna Lorenzo il Magnifico, i od 1815 roku znajduje się w Galerii Uffizi.

            Feliks Jasiński, przygotowując się do wykonania reprodukcji Primavery, spędził we Florencji kilka tygodni, podziwiając dzieło Botticellego. Grafika w technice mieszanej (akwaforta z miedziorytem) została wydana wraz z pięcioma innymi kopiami przez paryskiego wydawcę Julesa Hautecoeura w październiku 1892 roku i nagrodzona złotym medalem na Powszechnej wystawie w Paryżu w 1900 roku, stając się jedną z najbardziej znanych prac Jasińskiego.

Odbitka ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach należy do wyjątkowych także ze względu na remarkę pod kompozycją, którą artysta wyrył na płycie w celu oceny natężenia kreski.

            Feliks Stanisław Jasiński (1862–1901) urodził się w Polsce, lecz całe życie spędził za granicą, osiadając na stałe we Francji w 1882 roku. Rytownictwu, które uprawiał również jego dziadek, poświęcił się ze względu na daltonizm i niemożność studiowania malarstwa. Szybko jednak odniósł ogromny sukces w tej dziedzinie. Pomyślny debiut w 1883 roku zapoczątkował owocną współpracę ze znaczącymi wydawcami – Charlesem Delorière, Julesem Hautecoeurem, Arthurem Toothem, Frederickiem Keppelem, oraz liczne nagrody i wyróżnienia. Zyskał uznanie jako jeden z najdoskonalszych grafików odtwórczych w Europie, któremu przypisywano wyjątkową zdolność do tłumaczenia wartości malarskich na język grafiki.

Oprac. Małgorzata Osobińska

Bibliografia

Czarnocka K., Półtora wieku grafiki polskiej, Warszawa 1962, s. 154–157.

Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 2, red. K. Dopierała, Toruń 2003, s. 304–305.

Ozdoba-Kosierkiewicz W., Grafika polska. Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, Kraków 1986, s. 45.

Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających, t. 3, red. J. Marin-Białostocka, J. Derwojed, Wrocław 1979, s. 255–258.

Spring Sandro Botticelli (Florence 1445–1510), https://www.uffizi.it/en/artworks/botticelli-spring (dostęp: 18.03.2022).