Krzesiwo ogniwkowe

Szczekociny, powiat zawierciański
XIII/XIV w.
żelazo
dł. 9,6 cm, szer. 2,1 cm, gr. 0,4 cm
MNKi/A/3646

Krzesiwo ogniwkowe to podstawowe narzędzie służące w średniowieczu do rozniecania ognia. W celu wytworzenia iskry uderzano nim o krzemienny lub rzadziej kamienny krzesak. Taki zestaw uzupełniał wcześniej przygotowany materiał łatwopalny. Najczęściej taką rolę odgrywały dobrze wysuszone owocniki hubiaka pospolitego, dlatego wszelkie materiały służące do „łapania” iskry, nazywane są hubką. Krzesiwo wraz z pozostałymi elementami zestawu do krzesania ognia noszone było przy pasie w skórzanych sakiewkach lub innych organicznych pojemnikach. W ten sposób zabezpieczano średniowieczną „zapalniczkę” przed wilgotnością oraz utratą drobnych elementów, np. krzesaków.

Tego typu krzesiwa występowały na ziemiach polskich od połowy XI do XV wieku.

Żelazne krzesiwo ogniwkowe o prostokątnej ramie, wykonanej z żelaznej sztabki o prostokątnym przekroju, odkrył Zygmunt Pyzik w trakcie badań ratowniczych, prowadzonych w 1969 roku na grodzisku stożkowatym zlokalizowanym w miejscowości Szczekociny.

Bibliografia

Piotrowski M., Dąbrowski G., Krzesiwa i krzesaki – przyczynek do badań nad krzesaniem ognia w starożytności oraz średniowieczu (na marginesie badań archeologicznych na stan. 22 w Łukawicy, pow. lubaczowski, „Archeologia Polski Środkowowschodniej” 2007, t. 9, s. 231–242.