Deka

XIX wiek
drewno
26 x 37,5 x 11,5 cm
MNKI/Ż/252

Elementy ekwipunku, który składał się na wyposażenie XIX-wiecznego ucznia, w większości są dobrze znane współczesnym żakom. To m.in. tornistry, piórniki, zeszyty i podręczniki. Ich wygląd mógłby jednak zadziwić, zdecydowanie bowiem nie były aż tak atrakcyjne, jak w czasach obecnych.

Jako przykład wymienić można drewnianą dekę – najogólniej mówiąc dawny plecak. Drewniany tornister, zapinany na metalowy skobel – haczyk, uczniowie zakładali na plecy, dzięki doczepionemu sznurkowi lub rzemiennym pasom. W wyniku tego, że deki były dość ciężkie, uniemożliwiały garbienie się.

Deka wykonana była ze zbitych deseczek. Najczęściej dla swoich dzieci przygotowywali je ojcowie lub zamawiali u stolarzy. Przedmiot cechowała duża wytrzymałość, dlatego uczniowie często dziedziczyli tornistry po starszym rodzeństwie.

Opisywany przedmiot pochodzi z okolic Psar, gdzie Stefan Żeromski pobierał nauki w elementarnej szkole wiejskiej. O takiej właśnie teczce wspominał pisarz w powieści Syzyfowe prace: „wyciągnął [Piotr Michcik – najlepszy uczeń pana Wiechowskiego, nauczyciela w szkole w Owczarach] z drewnianej teczki, zaopatrzonej w sznurek do wieszania jej na ramieniu, chrestomatię rosyjską Paulsona, otworzył tę księgę na zatłuszczonym miejscu i zaczął szybko czytać […]”.

Oprac. Magdalena Del

Bibliografia
Żeromski S., Syzyfowe prace, Kielce 2014.