Grzebień rogowy z pochewką

Gorysławice, 2. połowa XI wieku
poroże, obróbka ręczna
dł. 132 mm, maks. szer. 20 mm, grub. 5,5 mm
MNKi/C/1196/1

Grzebienie od wieków służyły do utrzymywania higieny osobistej i czystości. Dawniej korzystali z nich nie tylko mieszkańcy grodów i podgrodzi, ale także duchowni pragnący zachować schludną aparycję. Były również wykorzystywane podczas różnorodnych obrzędów i zabiegów magicznych.

Prezentowany obiekt to grzebień rogowy jednostronny z pochewką, złożony z trzech części, z otworem przy krawędzi części środkowej, niezdobiony na powierzchni, z grzbietem ornamentowanym rzędem wciętych okrągłych dziurek. Poszczególne części połączono ze sobą za pomocą nitów.

Sposób wykonania i zdobienia odzwierciedlał zarówno funkcjonalność grzebienia, jak i status społeczny jego właściciela. Najczęściej wyrabiano je z kości zwierzęcych, rogu lub drewna, a w późniejszym okresie również z metalu. Różnorodność surowca i form sprawiała, że grzebienie są pomocne w chronologii. Analiza ich średniowiecznych odmian pozwala wyodrębnić odrębności regionalne, jak i różne strefy wpływów zewnętrznych.

Oprac. Barbara Klepacz

Bibliografia

Chmielowska A., Grzebienie starożytne i średniowieczne z ziem polskich, „Acta Archaeologica Lodziensia” 1971, nr 20, s. 7–16.

Kiełtyka-Sołtysiak G., Muzeum Archeologiczne w Wiślicy, Kielce 2022.