Matka Boska Sulisławska

Henryk Cichocki (1952–2011)
Ostrowiec Świętokrzyski, 1983
wys. 23, szer. 17, głęb. 4 cm
MNKi/E/4888

Tematyka maryjna od zawsze zajmowała wyjątkowe miejsce w twórczości artystów ludowych w Polsce. Mimo że w XX wieku rynek oferował już łatwo dostępne i tanie oleodruki czy drukowane reprodukcje, twórcy z potrzeby serca wciąż chętnie malowali i rzeźbili wizerunki Matki Boskiej. Było to wyrazem głębokiej wiary i przywiązania do tradycji.

Najbardziej rozpowszechnionym przedstawieniem, które zdobiło niemal każdy polski dom, była Matka Boska Częstochowska, czczona jako Królowa Polski. Na poziomie regionalnym ogromną sławę zyskiwały również inne cudowne wizerunki, często mniej znane szerokiej publiczności, ale niezwykle ważne dla lokalnych społeczności. Przykładem jest Matka Boska Sulisławska. Obraz, słynący z licznych cudów i łask, znajduje się w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w niewielkich Sulisławicach, położonych niedaleko Sandomierza.

Początki kultu wizerunku wiążą się z niezwykłą historią. Około 1610 roku do Polski, a konkretnie do Sulisławic, obraz miała przywieźć rosyjska branka, Dorota Ogrufina. Często powtarzała, że ikona, bo za taką ją uważała, ustrzegła ją przed śmiercią głodową. Choć była do niej bardzo przywiązana, to jednak pod koniec życia postanowiła przekazać ją do kościoła. Wierni, modląc się przed świętym wizerunkiem, doznawali licznych łask i uzdrowień. Opowiadano też o niewyjaśnionych zjawiskach, takich jak samoistnie zapalające się świece, co tylko potęgowało przekonanie o cudowności wizerunku. W 1655 roku wikariusz sulisławski ogłosił obraz cudownym, a cztery lata później, w 1659 roku, biskup Andrzej Trzebicki dekretem potwierdził jego cudowny charakter. Dziś Sulisławice to ważne miejsce pielgrzymkowe, które wciąż przyciąga rzesze wiernych z całej Polski, pragnących doświadczyć łask za wstawiennictwem Matki Bożej Sulisławskiej.

Rzeźbiarz Henryk Cichocki, mieszkający w Ostrowcu Świętokrzyskim oddalonym od Sulisławic niecałe 50 kilometrów, niewątpliwie widział cudowny obraz. Jego płaskorzeźba zatytułowana Matka Boska Sulisławska bardzo silnie nawiązuje bowiem do oryginału. Przedstawia Matkę Boską z Jezusem, który na ciele ma rany odniesione w trakcie ukrzyżowania. Znamy nawet dokładną datę powstania płaskorzeźby, gdyż artysta na odwrocie napisał 4–5 lipca 1983 roku. Wynika zatem, że wykonanie pracy zajęło mu tylko dwa dni. Jest to możliwe, gdyż płaskorzeźba, podobnie jak oryginał, jest niewielkich rozmiarów.  

Henryk Cichocki, wnuk znanego świątkarza Izydora Lipca, urodził się w rodzinie chłopskiej w Opatowie. Ukończył dwie klasy Technikum Mechaniczno-Hutniczego. Zaczął rzeźbić w 1979 roku. Jego ulubionymi tematami były sceny sakralne. Niechętnie powtarzał tematy, a jak sam zapewniał, pomysły brał z głowy.  

Oprac. Anna Latos-Paryska