Region świętokrzyski jest jednym z ciekawszych rejonów naszego kraju, gdzie do dzisiaj przetrwała sztuka ludowa oraz wybrane dziedziny rękodzieła. W zbiorach liczących blisko 5 tys. muzealiów, rzeźba i malarstwo są najpełniej udokumentowane. Obok prac o treści religijnej, charakterystycznych dla sztuki dawnej, po 1945 roku w twórczości wiejskich artystów pojawiła się tematyka świecka: sceny z życia wsi, obrzędy i zwyczaje, wątki legendarno-baśniowe oraz zdarzenia czasu wojny.
Do najcenniejszych w kolekcji rzeźby, obok prac wybitnego artysty, Leona Kudły, należą m.in. rzeźby Józefa Piłata – typowego przedwojennego świątkarza, ale i utalentowanego twórcy, którego ekspresja osobistej wypowiedzi czyni artystą wyjątkowym. W kolekcji malarstwa szczególne miejsce zajmują religijne obrazy Marianny Wiśnios, samorodnej artystki z Rataj, obdarzonej wrażliwością plastyczną i niezwykłą pasją twórczą.

Dużą grupę zabytków stanowią wyroby ceramiczne (naczynia, zabawki) pochodzące z licznych niegdyś na Kielecczyźnie ośrodków garncarskich, m.in.: Iłży, Denkowa, Kątów, Koszar, Skalbmierza, Rędocina, Sobótki, Szczekocin
i Chałupek. Każdy z nich wytwarzał własne, ustalone tradycją formy i stosował charakterystyczne zdobnictwo. Ceramika figuralna, zapoczątkowana w okresie międzywojennym przez garncarzy iłżeckich i kontynuowana w innych ośrodkach, jest nadal prężnym działem wytwórczości ludowej.

Kolekcja samodziałowych tkanin i ubiorów ludowych (odświętnych i codziennych) obejmuje liczne przykłady typowe dla całego obszaru regionu. Najpełniej udokumentowany jest, reprezentatywny dla regionu, strój świętokrzyski – z czerwono-czarnym pasiakiem w stroju kobiecym i brązową sukmaną w stroju męskim – a także kielecki, opoczyński
i radomski.

Osobną grupę stanowią użytkowe wyroby kowalskie o charakterze dekoracyjnym – narzędzia używane w gospodarstwie oraz przedmioty związane z kultem i architekturą.

Bogactwem zdobnictwa snycerskiego wyróżnia się duży zespół przęślic używanych powszechnie do I wojny światowej. W ich dekoracji przeważa ornamentyka geometryczna wykonana prostym rytem i techniką klinową. Zdobnictwo wnętrza reprezentuje głównie duży zespół wycinanek; najstarsze z nich (opoczyńskie) wykonane zostały w latach 1908-1910.

Grupa obiektów związanych z plastyką obrzędową obejmuje rekwizyty weselne, wielkanocne i bożonarodzeniowe, w tym oryginalne maski kolędników z Tarczka koło Bodzentyna.