Zbiory online

Eros i Psyche

Informacje o obiekcie:

Dział / Oddział:Sztuka współczesna
Typ obiektu:Obraz
Datowanie:1939
Autor:Stefan Żechowski (1912-1984)
Miejsce powstania lub znalezienia:Polska
Technika:pastel
Materiał:karton
Wymiary:28,3 x 42,2 cm
Nr inwentarzowy:MNKi/W/1173

Był malarzem, rysownikiem, ilustratorem, urodził się w Książu Wielkim koło Miechowa, w 1932 ukończył Szkołę Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie, był członkiem Szczepu Rogate Serce pod kierunkiem Stanisława Szukalskiego, w 1937 wykonał ilustracje do skonfiskowanych Motorów Emila Zegadłowicza, a jego samego oskarżono o antypaństwowość i niemoralność rysunków, od lat 1930. znany był ze swych pastelowych i ołówkowych erotyków, a także oryginalnych kompozycji symbolicznych o niezwykle różnorodnej tematyce i maestrii ołówkowo-kredkowej (patriotyczne, społeczne, chrystologiczne, wizyjne, literackie). Od lat 1960. cenią go kolekcjonerzy i znawcy na całym świecie po wystawach jego prac w zachodniej Europie i Stanach Zjednoczonych. W 1981 opublikował swoje wspomnienia Na jawie. Po licznych mniejszych wystawach artysty w kraju i zagranicą Muzeum kieleckie zaprezentuje w 2014 po kilku latach przygotowań jego wielką retrospektywę z precedensowym pokazem jego warsztatu pracy w oparciu o kilkadziesiąt kolekcji publicznych i prywatnych, w tym największą w Polsce swoją własną (ponad 460 prac). Wystawie towarzyszyć będzie polsko-angielski katalog raisonné artysty (ponad 1500 prac) przygotowywany jako wielka encyklopedia wizualna Żechowskiego.

Typowy, pastelowy erotyk artysty z wyeksponowaną na I planie steatopygicznie zadowoloną blondynką oraz ulubionym nawiązaniem do antyku. W mitologii greckiej to jedna z najbardziej znanych par kochanków, w sztuce jeden z częściej przedstawianych mitów, w łacińskiej wersji opisany w Przemianach (Złoty osioł) Apulejusza (II w. n.e.). Bóg miłości Eros zakochuje się w niezwykle pięknej królewnie Psyche (gr. „dusza”), ta zdradza jego zaufanie za namową swoich zazdrosnych sióstr (słynna scena oświetlenia lampką oliwną pięknego śpiącego skrzydlatego boga), zostaje przez niego porzucona, jest karana przez obrażoną Afrodytę, matkę Erosa, i prawie umiera wykonując ostatnie, najtrudniejsze zadanie, ale w końcu łączy się z ukochanym na zawsze zyskując boską nieśmiertelność. Por. np.: rzymska kopia hellenistycznego oryginału w Muzeach Kapitolińskich w Rzymie; słynna neoklasyczna mamurowa rzeźba Antonio Canovy (I wersja w Luwrze, 1787); obrazy François Gérarda (1798, Luwr) i J.L. Davida (1817, The Cleveland Museum of Art, USA).

Bibl.: Stefan Żechowski (1912-1984). Katalog raisonné / Catalogue Raisonné, red. I. Rajkowska, Kielce 2014, kat. 321, s. 250, il. kol.

Wyst. : Stefan Żechowski. Wielka retrospektywa, MNKi 2014