Rycina Psyche going to dress ( Ubieranie Psyche)

Francesco Bartolozzi (1728-1815) według Giovanni Battista Cipriani (1727-1785)
Sygn. z lewej „ I.G. Cipriani del.t. R.A.”, z prawej „ F.Bartolozzi sculp.t. R.A. Engraver to His Majesty.”, u dołu karty „ Published as the Act directs December the 12.1786 by E.M.Diemar N.o 114. Strand London.”
Technika punktowana, akwaforta, papier
40,1 x 27,9 cm
MNKi/GR/2280

Rycina jest jedną z kilku cennych prac znanego włoskiego grafika Francesco Bartolozziego (1728-1815) przechowywanych w zbiorach Działu Rycin. Artysta przez dłuższy czas działał w Anglii gdzie stale współpracował z przebywającym tam przyjacielem, malarzem Giovannim Battistą Ciprianim (1727-1785). Obaj w swej twórczości często wykorzystywali wątki mitologiczne popularne w sztuce klasycyzmu. Temat przedstawienia nawiązuje do historii o ziemskiej królewnie Psyche, która po zamieszkaniu w pałacu Amora, syna Wenus, odkryła jego boską naturę. W następstwie tego wydarzenia traci ukochanego. Po jego odnalezieniu, za zgodą Jowisza, zawiera z nim ślub i zasiada wśród bogów na Olimpie.

Rycina ukazuje nagą Psyche po kąpieli w momencie nakładania szaty przez jedną z towarzyszących jej służących, druga w tym czasie wyciera jej plecy. Cała scena osłonięta od góry draperią, rozgrywa się na tle posadzki, ograniczonej z jednej strony kamienną balustradą, za którą widać fragment nieba. Rozwiązanie kompozycji służy zaakcentowaniu osoby Psyche usytuowanej na pierwszym planie, siedzącej w dynamicznej pozie z wyciągniętym przed siebie rękoma, odcinającej się jasną karnacja ciała od reszty przedstawienia. Idealizowana postać młodej kobiety została potraktowana zgodnie z duchem epoki odwołującej się do klasycznych ideałów piękna. Według mitologicznego przekazu jej uroda podziwiana przez ludzi stała się przedmiotem zazdrości Wenus.

Grafika ze zbiorów Działu Rycin stanowi naturalne dopełnienie innej pracy F. Bartolozziego wykonanej w tym samym czasie 12 XII 1786 r według wzoru malarza G.B. Ciprianiego. Rycina „ Psyche going to bathe” ( Psyche w kąpieli), przedstawia młodą nagą kobietę wchodzącą do płytkiego basenu napełnionego wodą, której towarzyszą dwie służące. W swojej twórczości F. Bartolozzi podobnie jak i wielu innych artystów swobodnie nawiązał do wątku mitologicznego popularnego w kulturze europejskiej, dzięki znajomości dzieła antycznego pisarza Apulejusza z Madaury zatytułowanego „ Metamorfozy albo Złoty Osioł”.
W opisanej przez niego szczegółowo historii Psyche można odnaleźć wzmiankę o kąpieli po przybyciu do pałacu Amora. Na tym źródle literackim opierali się autorzy cyklu 32 miedziorytów ilustrujących jej losy, wydanego w Rzymie w połowie XVI w. przez Antonia Salamankę (opublikowanych przez H. Widacką z Biblioteki Narodowej). Pośród wielu scen znalazły się w nim przedstawienia kąpieli i toalety Psyche, ukazujące nagą królewnę we wnętrzu pałacu. Wydawnictwo to stało się źródłem inspiracji dla późniejszych artystów.

Opracował: Marian Gucwa