Królewski grobowiec - The King's Tomb

Ru van Rossem (1924–2007)
Holandia, 1979
technika mieszana, papier
57 x 76 cm
syg. oł. śr. Ru van Rossem 79 l'epr.d'artiste
MNKi/GR/2091

Rudolf Harold van Rossem to jeden z najwybitniejszych grafików holenderskich XX wieku. Urodzony w 1924 roku w Amsterdamie, edukację artystyczną rozpoczął w szkole nauczycieli rysunku w czasie wojny. Studia dokończył po wyzwoleniu. W 1948 roku udał się do Anglii, gdzie pracował jako ilustrator, pogłębiając jednocześnie wiedzę z zakresu technik graficznych. Arkana rytownictwa odkrywał przed nim brytyjski grafik John Buckland Wright (1897–1954). Po powrocie do Holandii w 1957 roku van Rossem osiadł w Tilburgu. W tutejszej akademii do 1985 pracował jako wykładowca grafiki.

Od początku artysta zachowywał pewien dystans w stosunku do trendów kształtujących się w sztuce drugiej połowy XX wieku, co pozwalało mu na podążanie własną drogą.

Rozkochany w podróżach potrafił czerpać pełną garścią z nieprzebranego bogactwa kulturowego innych krajów czy dawnych cywilizacji. W jego pracach wyczuwalne są silne powiązania z kulturą antycznej Grecji, bizantyjskiej Rawenny, średniowiecza czy też z kulturami afrykańskimi. Umiejętnie wykorzystywał ich zdobycze i tworzył obrazy urzekające wielorakością zagadnień formalnych i zaskakujące bogactwem wątków tematycznych.

Mimo swej umowności sztuka van Rossema jest komunikatywna i narracyjna. Temat główny, zwykle przedstawiany nieco symbolicznie, jest wspomagany motywem dopowiadającym, często traktowanym reliefowo. To, co wyróżnia grafiki van Rossema to bezbłędne wykorzystanie środków formalnych, możliwości, które oferują różnorakie narzędzia do spotęgowania siły przekazu danej kompozycji. Odbitki wykonywane w technice wklęsłodruku artysta wzbogaca efektami malarskimi i rzeźbiarskimi. Kolor ma znaczenie równorzędne z linią, zaś głęboka, mięsista faktura staje się reliefem. To dążenie do zestawień i efektów trójwymiarowych potęguje ekspresję prac. Głęboko rytując, van Rossem nadaje swoim graficznym obrazom dodatkowy wymiar.

Tematycznie jego kompozycje dotykają zagadnień współżycia między ludźmi, które na co dzień w swoich wzajemnych czy ukrytych powiązaniach uznane byłyby za mało istotne. Zadaniem, jakie stawia sobie artysta, jest unaoczniać te relacje.

W zbiorach Działu Rycin znajdują się trzy prace artysty. Prezentowana grafika jest odbitką autorską, którą muzeum zakupiło po prezentacji Grafika Ru van Rossema w Muzeum Narodowym w Kielcach w 1980 roku. Praca w pełni oddaje magię i wirtuozerię sztuki Ru van Rossema. Wysmakowany koloryt, doskonała harmonia elementów statycznych i dynamicznych kompozycji, ciężar szorstkiej, głęboko trawionej faktury, zestawiony z ulotnością cienkiej kreski określającej walory kobiecego ciała, potwierdzają, że jego grafika jest satysfakcjonująca na wielu poziomach.

Niezwykłą biegłość rozwiązań graficznych, która przyniosła artyście międzynarodową sławę, on sam lakonicznie opisywał: „Rytowanie wymaga zdyscyplinowanego podejścia. Sam fakt, że materiał stawia opór, fascynuje mnie. Musisz pracować mocno skoncentrowany, każda bowiem linia musi być właściwą za pierwszym razem. Spokój i koncentracja są konieczne. Dopiero kiedy mistrzowsko opanujesz technikę i poznasz ją dokładnie, możesz poczuć się w pełni wolny”.

Oprac. Małgorzata Osobińska

Bibliografia

Grafika Ru van Rossema [katalog wystawy], Kielce 1980.

Kuczyński J., Oborny A., Postoła E., Kronika muzealna 1979–1982, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 1984, t. 13, s. 441.

Ru van Rossem. Akwaforty i rysunki [katalog wystawy], Kielce 1996.