Akt zgonu Henryka Sienkiewicza

Akt zgonu Henryka Sienkiewicza
Szwajcaria, 1916
papier, druk, maszynopis, rękopis
29 x 22 cm

Henryk Sienkiewicz spędził ostatnie lata życia w szwajcarskim Vevey, dokąd udał się jesienią 1914 roku, niedługo po wybuchu pierwszej wojny światowej. W Szwajcarii zaangażował się w pracę na rzecz pomocy rodakom mierzącym się ze skutkami wojny. Stworzył w tym celu Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce we współpracy z Ignacym Paderewskim i Antonim Osuchowskim. Jak twierdził, to obowiązek ważniejszy „od wszelkich romantyzmów i realizmów politycznych”.

15 listopada 1916 roku, w niecałe kilka godzin, świat obeszła informacja o śmierci pisarza. Pogrzeb odbył się 22 listopada w Vevey, a ciało Sienkiewicza złożono w krypcie miejscowego kościoła parafialnego. Rodzina autora Trylogii od początku planowała zorganizować pochówek w Polsce, jednak wstrzymano się z tym pomysłem do czasu zakończenia działań wojennych. Dopiero osiem lat później, w 1924 roku, postanowiono sprowadzić ciało noblisty do niepodległej ojczyzny. Drugi, uroczysty pogrzeb odbył się 27 października w Warszawie i zgromadził tłumy żałobników – przedstawicieli władzy, duchowieństwa, delegacje młodzieży, towarzystwa patriotyczne, uniwersyteckie i literackie, przyjaciół, rodzinę pisarza oraz wielu innych ludzi, którzy chcieli pożegnać autora Quo vadis. Jego trumnę umieszczono w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie, gdzie znajduje się do dzisiaj.

Akt zgonu – „Acte de décès” – Henryka Sienkiewicza wystawiony został 17 października 1916 roku w Vevey w postaci jednej karty maszynopisu w języku francuskim. Jest on sygnowany godłem Kantonu de Vaud i zawiera informacje o dacie, godzinie oraz miejscu śmierci pisarza. Na dokumencie widnieją dane zmarłego wraz z podaniem zawodu, miejsca urodzenia i zamieszkania. Pod tekstem właściwym umieszczono podpis urzędnika oraz pieczęć urzędu z Vevey. Na odwrocie znajduje się pieczątka i stempel poświadczający kancelarii w Lozannie oraz pieczątka i stempel Konsulatu Polskiego w Bernie z datą „17 X 1924 r.”.

Oprac. Jowita Krzemińska

Bibliografia

Czempiński J., Na ojczyzny łono, Warszawa 1927.