Adam i Ewa w raju

Tadeusz Żak
lata 80. XX wieku
drewno, polichromia
wys. 35,5, szer. 24, gł. 10,5 cm
MNKi/E/5656

Pierwsi ludzie na Ziemi, Adam i Ewa, mieszkali w raju, prowadzili beztroskie życie i byli nieśmiertelni. By tak było zawsze, musieli trzymać się tylko jedynego zakazu, który nałożył na nich Bóg – nie mogli skosztować owocu z drzewa poznania dobra i zła. Przypowieść biblijna jest powszechnie znana, nic więc dziwnego, że inspirowali się nią także artyści. Stała się jednym z najpopularniejszych motywów w europejskim malarstwie, a także w rzeźbie i malarstwie ludowym. Jedną z prac o tej tematyce jest rzeźba artysty Tadeusza Żaka. Kompozycja wykonana została w lekko półokrągłym kawałku drewna lipowego i przedstawia chwilę, gdy owoc z drzewa poznania już zerwano, a Adam właśnie przyjął jabłko od Ewy. Obie postacie są nagie, przesłonięte jedynie listkami figowymi. Szatan, który skusił Ewę, widoczny jest pod postacią węża oplatającego pień drzewa po prawej stronie kompozycji. Głowa gada, pokryta kolorowymi cętkami, skierowana jest w stronę twarzy ludzi, które są lekko uśmiechnięte, gdyż jeszcze nie pojawił się Anioł, który nakaże im na zawsze opuścić raj. Pomiędzy gałęziami drzew widoczne są liczne barwne ptaki, a z prawej strony Ewy stoi wół. Jest to nawiązanie do biblijnej opowieści, zgodnie z którą w Edenie zarówno ludzie, jak i zwierzęta żyli w harmonii, a rośliny nieustannie owocowały. Całość kompozycji od góry zamyka pas niebieskiego nieba.

Praca została przekazana w październiku 2024 roku do Muzeum Narodowego w Kielcach zgodnie z ostatnią wolą Marii i Jana Michalskich z Łodzi.

Tadeusz Żak urodził się 25 czerwca 1925 roku w Gruchawce koło Kielc. Zaliczany jest do grona najwybitniejszych polskich malarzy i rzeźbiarzy z kręgu sztuki naiwnej. Około 1970 roku dla podratowania domowego budżetu zaczął zajmować się korzenioplastyką, a w 1973 roku podjął pierwsze próby rzeźbienia. Zaproszony do udziału w konkursie na kielecką pamiątkę regionalną zrobił kilka figurek wyobrażających wiejskich muzykantów, za które uzyskał pierwszą nagrodę. Od tej pory pozostał wierny ludowemu stylowi. Najchętniej podejmował tematy ukazujące życie codzienne wsi, obrzędowe i religijne. Zmarł 24 września 1998 roku.

Oprac. Anna Latos-Paryska