Zajęcia odbywają się w autentycznych, historycznych salach lekcyjnych, w których nauki pobierał Stefan Żeromski, a które następnie opisał w Syzyfowych pracach. Dodatkowo otoczenie muzeum – park miejski (jeden z najstarszych w Polsce), zabytkowa willa (należąca wówczas do Seweryna Woronkowa, dyrektora szkoły), kościół Świętej Trójcy (wewnątrz tablice poświęcone kieleckim nauczycielom), katedra, Dawny Pałac Biskupów Krakowskich (ówczesna siedziba władz guberni kieleckiej) sprawia, że możemy poczuć atmosferę XIX-wiecznych Kielc.
Podczas zajęć poruszone zostaną kwestie wątków autobiograficznych w powieści, pierwowzorów bohaterów literackich, np. Figi Waleckiego czy Andrzeja Radka oraz interpretacji tytułu utworu. W realia miasta z tamtego okresu wprowadzą uczniów obrazy (Szymon Górnicki, Brama Krakowska w Kielcach, 1860 r., Jan Feliks Piwarski, Pejzaż miejski, 1853 r.) rysunki XIX-wiecznych Kielc Stanisława Praussa. Dodatkowo młodzież zobaczy ówczesne podręczniki szkolne, godło carskiej Rosji, mapę Królestwa Polskiego z 1867 roku, podanie o przyjęcie do szkoły młodego Żeromskiego napisane przez jego matkę, podobizny sympatii pisarza z okresu kieleckiego oraz jego świadectwa szkolne. Rozwiązując zagadki, uczniowie poznają ówczesny system szkolnych kar. Zobaczą jednoosobowe XIX-wieczne ławki szkolne, przybory piśmiennicze (kałamarze, obsadki, stalówki), dziennik lekcyjny, kajety, budzącą wśród uczniów strach dyscyplinę, deki i raniec.
Fragment „Dzienników” (czyta A. Ferency)
Niepowtarzalną okazją będzie także możliwość zobaczenia pierwszego wydania Syzyfowych prac, które początkowo ukazywały się w odcinkach na łamach krakowskiej „Nowej Reformy” (między 7 lipca a 24 września 1897 roku), po czym jesienią tego roku zostały opublikowane w formie książkowej, pod pseudonimem Maurycy Zych.
Spotkanie to również znakomita sposobność do obejrzenia cyklu sześciu ilustracji wykonanych przez Monikę Żeromską do książki ojca, obrazujących istotne momenty powieści, np. egzaminy do klerykowskiego gimnazjum.
Wydania Syzyfowych prac
Interesującymi obiektami, prezentowanymi podczas zajęć, będą elementy scenografii z planu filmowego Syzyfowe prace. Filmu, którego scenariusz powstał w oparciu o powieść Żeromskiego. Decyzją reżysera - Pawła Komorowskiego - niektóre ze scen nakręcone zostały w Kielcach, czyli literackim Klerykowie i dlatego właśnie owe rekwizyty trafiły do naszego muzeum.
Powieść Syzyfowe prace zamyka wczesną twórczość Żeromskiego. Widoczne są w niej inspiracje osobistymi doświadczeniami i przeżyciami, związanymi z domem rodzinnym
i nauką, najpierw w Psarach - szkole elementarnej, a następnie w kieleckim Męskim Gimnazjum Rządowym. To także rzecz o polskiej młodzieży, dojrzewającej w trudnych warunkach niewoli, jej zmaganiach z rusyfikacją i próbie obrony polskości. Syzyfowe prace to również subtelna powieść o narodzinach młodzieńczej miłości.
Fragment „Dzienników” (czyta A. Ferency)
Najsłynniejsze cytaty z Syzyfowych prac
- Nauka jest jak niezmierne morze… Im więcej jej pijesz, tym bardziej jesteś spragniony. Kiedyś poznasz, jaka to jest rozkosz… Ucz się, co tylko jest sił w tobie, żeby jej zakosztować!
- Gdybyś kiedy we śnie poczuła, że oczy moje już nie patrzą na ciebie z miłością, wiedz, żem żyć przestał...
- Trza było skazać na śmierć tę miłość, od której serce pęka, jakby zbielałem w ogniu żelazem wypalić wszystko aż do ostatniego wspomnienia.
Do czego potrzebny był Żeromskiemu Andrzej Radek? Trochę nowego światła na Syzyfowe prace
Replika XIX-wiecznego munduru szkolnego
