Ferdinand Ebner (1882–1931) – austriacki myśliciel i filozof. Wychowywał się w katolickiej rodzinie w Wiener Neustadt. Po ukończeniu szkół, pracował jako nauczyciel w podwiedeńskich miasteczkach. Ebner przez całe życie zajmował się kwestiami natury filozoficznej. Interesował się myślą Arthura Schopenhauera, Sørena Kierkegaarda i Friedricha Nietzschego. Najważniejsze dzieła w twórczości Ebnera to Słowo i realności duchowe oraz Słowo i miłość. Jego prace były inspiracją dla Martina Bubera, a także wprowadzały słownictwo wykorzystywane przez pozostałych filozofów dialogu i personalistów.
TWÓRCA FILOZOFII DIALOGU
Filozofia dialogu zaczęła rozwijać się w pierwszej połowie XX wieku. Była przede wszystkim odpowiedzią na tragedię związaną z I wojną światową, kiedy to zniszczenia, przemoc oraz miliony zabitych – zachwiały ówczesnym systemem wartości. Ważną rolę wśród ówczesnych myślicieli odgrywał Ferdinand Ebner. Próbował on zdefiniować podstawowe pojęcia oraz zasady, dotyczące kształtowania się relacji międzyludzkich. W swoim dziele Słowo i realności duchowe podkreślał, że „realnie, nie ma Ja bez Ty” – człowiek jako istota duchowa ma wpływ na konkretną egzystencję ludzką. Ebner odrzucał myślenie idealistyczne, oparte na stałości i uniwersalności struktur politycznych czy społecznych. W ich miejsce postawił człowieka oraz jego samoświadomość.
Filozof skupiał się także na koncepcji słowa. Uważał, że jest ona decydującym krokiem ku powstaniu zasady dialogicznej. Słowo – jako to co „żywe” nadaje sens w życiu codziennym, ma moc działania. Tym samym pozwala zrozumieć drugiego człowieka, nawiązać z nim relację. Jest więc zdaniem oraz mową, stwarza rzeczywistość, jak i sens JA i TY. Według Ebnera mowa oraz słowo były cechami wyróżniającymi ludzi ze świata natury.
Ebner podkreślał ścisłą konotację słowa z miłością. Słowo służy miłości, ma związek z realnością życia duchowego. Miłość była rozumiana przez Ebnera w znaczeniu szerokim, jako otwarcie się na drugiego człowieka, pozytywny stosunek do niego. Bez miłości słowo traci swoją wartości, może też odgrywać negatywną rolę.
Ferdinand Ebner próbował również znaleźć odpowiedź na pytanie o genezę mowy i języka. Pod wpływem religii, doszukiwał się jej w Biblii. Słowa wypowiadane przez Boga na początku wiązały go z człowiekiem, były równoznaczne z biblijnym Logos. W słowie można dostrzec drugiego człowieka, ale i Boga. Ebner odwoływał się również do Jezusa, który jego zdaniem był Słowem Boga do człowieka.
Myśl Ebnera była głęboko humanistyczna, otwarta na bliźniego. Próbowała rozwiązać problemy związane z niezrozumieniem oraz kształtować nowe pojęcia dialogowe. Jej sens opierał się na słowie i miłości. Prace filozofa stały się także inspiracją dla kolejnych badaczy, próbujących odnaleźć uniwersalne prawdy dotyczące relacji międzyludzkich.
