Aktualności
12 LISTOPADA
Od lipca 1917 roku Józef Piłsudski, jako były dowódca I Brygady Legionów Polskich, przebywał w więzieniu w Magdeburgu z powodu odmowy złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec. W pierwszych dniach listopada 1918 roku, w wyniku przegranej wojny i kryzysu gospodarczego, niemieccy marynarze i robotnicy rozpoczęli w Niemczech rewolucję. 9 listopada cesarz Wilhelm II abdykował, a politycy Socjaldemokratycznej Partii Niemiec proklamowali powstanie Republiki Niemieckiej. Brygadier Piłsudski – deklarujący utworzenie w Polsce armii, która pokona rewolucję bolszewicką – został uwolniony i specjalnym pociągiem wyjechał z Berlina do Warszawy, dokąd przybył 10 listopada. Następnego dnia wieczorem przejął od Rady Regencyjnej władzę nad wojskiem polskim. Tego też dnia żołnierze niemieccy zostali rozbrojeni na ulicach stolicy. W sytuacji ogólnego chaosu Józef Piłsudski wydał odezwę do mieszkańców odradzającej się Polski:
„OBYWATELE I OBYWATELKI!
Od dziś obejmuję naczelną komendę nad siłą zbrojną Polski. Wielki przewrót w Niemczech postawił na straży interesów narodu niemieckiego rząd ludowo-socjalistyczny. Okupacja w Polsce przestaje istnieć. Żołnierze niemieccy opuszczają naszą Ojczyznę. Rozumiem w pełni rozgoryczenie, jakie we wszystkich kołach społeczeństwa obudziły rządy okupantów.
Pragnę jednak, abyśmy nie dali porwać się uczuciom gniewu i zemsty. Wyjazd władz i wojsk niemieckich musi odbyć się w najzupełniejszym porządku. Nikt niepowołany nie ma prawa występować z jakimikolwiek zarządzeniami w stosunku do uchodzących żołnierzy. Radzie żołnierskiej, utworzonej przez garnizon niemiecki w Warszawie, wskazałem, by w okresie, niezbędnym do ukończenia przygotowań do odjazdu, rozkazała wszystkim załogom i placówkom zachować się tak, jak tego wymaga nowy stan rzeczy zarówno w Polsce, jak w Niemczech.
Obywatele! Wzywam Was wszystkich do zachowania zimnej krwi, do równowagi i spokoju, jaki powinien panować w narodzie, pewnym swej wielkiej i świetnej przyszłości!
Józef Piłsudski
Warszawa, 12 listopada 1918 r.”.
_________
Fot. Józef Piłsudski i Bolesław Wieniawa-Długoszowski w 1916 roku
