14 czerwca 1940 roku okupant hitlerowski skierował do obozu Auschwitz pierwszą grupę 728 więźniów z Tarnowa. Byli to Polacy – żołnierze wojny obronnej 1939 roku, członkowie organizacji konspiracyjnych, studenci, gimnazjaliści, a także niewielka grupa polskich Żydów. Wydarzenie to uznawane jest za początek funkcjonowania największego hitlerowskiego obozu koncentracyjnego – miejsca stopniowego zabijania więźniów, największego ośrodka natychmiastowej zagłady Żydów, symbolu terroru i zbrodni ludobójstwa wyrastającej z nacjonalizmu, antysemityzmu i rasizmu. Tego dnia obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
Jednym z więźniów Auschwitz był Michał Porulski (1910–1989), malarz i rysownik, student Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, więzień Pawiaka, od sierpnia 1940 roku obozu Auschwitz, a następnie Neuengamme pod Hamburgiem oraz Dachau w południowych Niemczech, gdzie doczekał wyzwolenia w kwietniu 1945 roku. Po wojnie wykonał rysunki, dokumentujące obozowy koszmar. Mieszkał w różnych krajach, pracując jako malarz i dekorator, a także malarz konstrukcji mostowych. Przeżycia obozowe uniemożliwiały mu powrót do normalności, zmagał się ze skrajną biedą i chorobami. Zmarł w Wielkiej Brytanii.
W zbiorach Działu Historii znajduje się zespół sześciu rysunków artysty z 1945 roku, przedstawiających rzeczywistość obozową w Dachau. Jest wśród nich prezentowana praca ukazująca więźnia pchającego taczki załadowane kamieniami i wartownika zamachującego się na niego pejczem. U dołu widnieje sygnatura autora.
____________________________
Michał Porulski, papier, rysowanie, lawowanie, akwarela, 1945 r.
