Dnia 1 marca 1951 roku, w więzieniu mokotowskim w Warszawie, został stracony ppłk Łukasz Ciepliński – odznaczony Orderem Virtuti Militari podczas wojny obronnej we wrześniu 1939 roku, oficer Armii Krajowej, prezes poakowskiego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej. Zginął wówczas również pełniący obowiązki prezesa WiN mjr Mieczysław Kawalec, także działacz PPS, oraz członkowie kierownictwa WiN: mjr Adam Lazarowicz, kpt. Franciszek Błażej, kpt. Józef Rzepka, por. Józef Batory i por. Karol Chmiel – działacz Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Celem działaczy WiN, rezygnujących z walki zbrojnej i prowadzących konspirację cywilną, był opór wobec dyktatury komunistów i przestrzeganie przed dyktaturą narodowców, wzywanie do rezygnacji z walki zbrojnej, przenikanie do legalnych organizacji i przełamywanie monopolu informacyjnego władzy, rozwój ruchu spółdzielczego, uświadamianie emigracji londyńskiej, że nie ma powrotu do realiów przedwojennej Polski – również z powodu powszechnych oczekiwań społecznych w zakresie reform socjalnych. Nawiązywano tym samym do niepodległościowego Testamentu Polski Walczącej z 1 lipca 1945 roku, który zakładał także głęboką przebudowę gospodarczą, m.in. uspołecznienie własności wielkokapitalistycznej oraz reformę rolną.
Ideowymi patronami IV Zarządu WiN byli – Mieczysław Niedziałkowski, działacz PPS i redaktor „Robotnika” oraz Maciej Rataj, lider PSL i marszałek Sejmu – obaj będący symbolem opozycji wobec rządów sanacji, straceni przez niemieckich faszystów w Palmirach w roku 1940. Odwołując się do niepodległościowej i demokratycznej tradycji polskich socjalistów, Łukasz Ciepliński pisał: „PPS istniała, istnieje i istnieć będzie. PPS nie splamiła swojego imienia podczas okupacji niemieckiej, nie splami go i dzisiaj podczas okupacji sowieckiej. PPS nie pozwoli się wykierunkować ideologicznie i nie da się odsunąć od wpływu klasy robotniczej. Odwrotnie, aktywność naszą stukrotnie zwiększymy dla dobra Polski i Socjalizmu!”.
Rocznica egzekucji liderów WiN została przyjęta przez Sejm RP w roku 2011 jako Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. W 2019 roku Narodowy Bank Polski wyemitował prezentowaną monetę kolekcjonerską poświęconą Łukaszowi Cieplińskiemu, którego wizerunek został umieszczony na rewersie wraz z Orderem Orła Białego i Virtuti Militari oraz flagą ze znakiem Polski Walczącej. Ideowe oblicze, cele oraz działalność poakowskiego Zrzeszenia WiN, kierowanego przez Łukasza Cieplińskiego, pozostają jednak poza popularnymi wyobrażeniami na temat powojennej konspiracji.
 |
 |
Fot. Moneta kolekcjonerska 10 zł: Łukasz Ciepliński „Pług”, Dobrohna Surajewska, Narodowy Bank Polski, Mennica Polska S.A., srebro, Polska, Warszawa, 2019
